Dominika haqida 10 qiziqarli fakt

Dominika haqida qisqacha ma’lumotlar:

• Aholi soni: Taxminan 72,000 kishi.
• Poytaxt: Rozeau.
• Rasmiy til: Ingliz tili.
• Valyuta: Sharqiy Karib dollari (XCD).
• Hukumat shakli: Parlamentar demokratiya, respublika.
• Asosiy din: Xristianlik.
• Geografiya: Dominika Karib dengizida joylashgan orol davlati bo’lib, Gvadelupa va Martinika o’rtasida joylashgan. U o’zining qo’pol relyefi, yam-yashil tropik o’rmonlari va ko’plab daryolar hamda sharsharalar bilan mashhur.

1-fakt: Kichik Dominikada 9 tagacha vulqon markazi mavjud

Karibning “Tabiat oroli” deb nomlanuvchi Dominikada uning hududi bo’ylab tarqalgan to’qqizta vulqon markazi mavjud. Bu markazlar orasida Morne aux Diables, Morne Diablotins, Morne Trois Pitons, Morne Watt, Morne Anglais, Morne Plat Pays va boshqalar kiradi. Morne Trois Pitons faol vulqon va UNESCO Jahon merosi ob’ekti sifatida tan olingan bo’lsa-da, barcha vulqon markazlari hozirgi vulqon faolligini namoyon etmaydi. Shunga qaramay, bu vulqon xususiyatlari Dominikaning noyob topografiyasiga hissa qo’shadi va issiq buloqlar, geotermal hodisalar va ajoyib manzaralarni o’rganish imkoniyatlarini taqdim etadi. Dominikaga tashrif buyurgan mehmonlar orolning vulqon merosiga qoyil qolishlari mumkin va bir vaqtning o’zida uning tabiiy go’zalligi va xilma-xil ekotizimlaridan bahramand bo’lishlari mumkin.

Eslatma: Agar mamlakatga tashrif buyurishni rejalashtirgan bo’lsangiz, haydash uchun Dominikada Xalqaro haydovchilik guvohnomasiga muhtojligingizni tekshiring.

2-fakt: Dominika nomi Kolumb davridan beri mavjud

Sharqiy Karibda joylashgan Dominika oroli XV asr oxirida Kolumb tomonidan mintaqani o’rganish paytida o’zi tomonidan nomlangan deb hisoblanadi. Tarixiy ma’lumotlarga ko’ra, Kolumb birinchi marta orolni yakshanba kuni ko’rgan va bu uning “Dominika” yoki lotin tilida “yakshanba” nomiga sabab bo’lgan. Bu nom asrlar davomida saqlanib qolgan va hozir orol davlatining rasmiy nomi hisoblanadi.

3-fakt: Dominikada juda boy flora va fauna mavjud

Dominikaning yam-yashil va xilma-xil ekosistemlari ko’plab o’simlik va hayvon turlarini qo’llab-quvvatlaydi va uni biologik xilma-xillik uchun boshpana qiladi. Orolning tog’li relyefi, vulqon tuproqlari va mo’l-ko’l yomg’irlar tropik o’rmonlar, chuchuk suv daryolari, qirg’oq mangrov o’rmonlari va marjon riflari kabi turli xil yashash joylarini yaratadi. Dominikada 1200 dan ortiq gulli o’simlik turlari mavjud bo’lib, ular orasida Yerning boshqa hech bir joyida uchramaydigan ko’plab noyob va endemik turlar mavjud. Uning zich o’rmonlari turli xil yovvoyi tabiat turlari uchun yashash joyi bo’lib xizmat qiladi, jumladan mahalliy aholida Sisserou deb nomlanuvchi mashhur Dominika to’tiqushi, shuningdek aguti, manikular va ko’plab qush turlari. Dengizda Dominikani o’rab turgan suvlar kit, delfin, dengiz toshbaqalari va rangli rif baliqlari kabi dengiz hayoti bilan to’la.

4-fakt: Dominikada o’zining endemik qushi mavjud, u milliy qush hisoblanadi

Imperator Amazon to’tiqushi, shuningdek Sisserou to’tiqushi (Amazona imperialis) nomi bilan ham tanilgan, faqat Dominika orolida uchraydigan ulug’vor va rangli qushdir. O’zining yorqin yashil patlari, qizil belgilari va o’ziga xos o’lchami bilan Sisserou to’tiqushi Dominikaning tabiiy merosi va biologik xilma-xilligining aziz ramzi hisoblanadi. Yashash joylarining yo’qolishi va brakonerlik tufayli Sisserou to’tiqushi tanqidiy darajada yo’qolib ketish xavfi ostida deb hisoblanadi va bu ramziy turni himoya qilish va saqlash uchun tabiatni muhofaza qilish harakatlari amalga oshirilmoqda. Uning ahamiyatini e’tirof etib, Sisserou to’tiqushi Dominikaning milliy qushi etib tayinlangan va orolning noyob va boy qush xilma-xilligini ifodalaydi.

5-fakt: Dominika sperm kitlari yil bo’yi yashaydigan joy

Sperm kitlari (Physeter macrocephalus) yil davomida Dominikani o’rab turgan sularda mavjud bo’lib, orolni kit kuzatuvi va dengiz eko-turizmi uchun birinchi darajali joyga aylantiradi. Dominika qirg’oqlari yaqinidagi chuqur suv osti kanyonlari bu ulug’vor dengiz sutemizuvchilari uchun ideal yashash joyini ta’minlaydi va ularni yil bo’yi bu hududga jalb qiladi. Dominika sperm kitlarni ularning tabiiy muhitida kuzatish uchun ajoyib imkoniyatlar taklif etsa-da, ular dunyoning boshqa mintaqalarida ham, jumladan Atlantika, Tinch va Hind okeanlarining ayrim qismlarida ham uchraydi. Sperm kitlari uzoq migratsiyalar qilishlari ma’lum va oziq-ovqat mavjudligi va naslchilik shakllari kabi omillarga qarab turli okean mintaqalarida topilishi mumkin.

6-fakt: Dominika piyoda yurish uchun ajoyib joy

Dominikaning qo’pol relyefi, yam-yashil tropik o’rmonlari va vulqon manzaralari uni piyoda yurish va sarguzasht izlovchilar uchun ideal joyga aylantiradi. Orolda barcha daraja tajribasiga mo’ljallangan, sokin tabiat yuruvlaridan tortib to qiyin yo’llargacha yaxshi parvarish qilinadigan piyoda yo’llar tarmog’i mavjud. Piyoda yuruvchilar zich tropik o’rmonlarni o’rganishlari, vulqon cho’qqilariga ko’tarilishlari va yo’l bo’yida yashirin sharsharalar va tabiiy issiq buloqlarni kashf etishlari mumkin. Mashhur piyoda yurish joylari orasida UNESCO ro’yxatidagi Qaynayotgan ko’l va Trafalgar sharsharasi joylashgan Morne Trois Pitons milliy bog’i, shuningdek shimoldan janubgacha 115 milyani tashkil etuvchi Karibning eng uzun piyoda yo’li bo’lgan Waitukubuli milliy yo’li kiradi.

7-fakt: Dominikaning katta qismi milliy boglardir

Dominikaning tabiatni muhofaza qilishga sodiqlik ko’rsatishi xilma-xil ekotizimlar va toza manzaralarni o’z ichiga olgan ko’plab milliy boglar va himoyalangan hududlarni tashkil etishda yaqqol ko’rinadi. Bu himoyalangan hududlar orolning umumiy yer maydonining katta foizini egallaydi va Dominikani Karibdagi eng yaxshi ekologik jihatdan saqlangan mamlakatlardan biriga aylantiradi. E’tiborli milliy boglar orasida vulqon cho’qqilari, qaynayotgan ko’l va yam-yashil tropik o’rmonlari bilan mashhur UNESCO Jahon merosi ob’ekti bo’lgan Morne Trois Pitons milliy bog’i, shuningdek tarixiy qal’alar va xilma-xil dengiz hayoti joylashgan Cabrits milliy bog’i kiradi. Boshqa himoyalangan hududlarga o’rmon zaxiralari, dengiz zaxiralari va yovvoyi tabiat qo’riqxonalari kiradi, bularning barchasi Dominikaning boy biologik xilma-xilligi va tabiiy merosini saqlashga hissa qo’shadi.

8-fakt: Dominikada termal buloqlari bo’lgan ko’rfaz mavjud

Dominikaning janubi-g’arbiy qirg’og’idagi Soufrière qishlog’i yaqinida joylashgan Shampan rifi dengizga iliq, karbonatlangan suv chiqaradigan ko’pikli termal buloqlari bilan mashhur. Bu hodisa shampanskaya pufakchalariga o’xshash his-tuyg’u yaratadi va rifga o’z nomini beradi. Sho’ng’inchilar va g’avvoslar Shampan rifining sayoz suvlarini o’rganishlari mumkin, bu yerda ular dengiz tubidan ko’tarilayotgan iliq, ko’pikli pufakchalar orasida yorqin marjon shakllanishlari, rangli baliqlar va boshqa dengiz hayotiga duch kelishadi. Suv osti issiq buloqlari va mo’l-ko’l dengiz biologik xilma-xilligining uyg’unligi Shampan rifini Dominikaga tashrif buyurgan suv osti ishqibozlari va tabiat sevuvchilar uchun mashhur joyga aylantiradi.

9-fakt: Vulqon kelib chiqishi tufayli Dominikada ko’plab qora qumli plyajlar mavjud

Bu plyajlar o’zlarining quyuq rangini vulqon minerallari va lava konlaridan oladi. Dominika plyajlari rang va tarkibi jihatidan turlicha bo’lsa-da, qora qumli plyajlarni Scotts Head, Soufrière va Pointe Baptiste kabi joylarda topish mumkin. Bu plyajlarga tashrif buyurgan mehmonlar qora qumlar va Karib dengizining firuzarang suvlari o’rtasidagi kontrastga qoyil qolishlari mumkin, bu ajoyib va go’zal qirg’oq manzaralarini yaratadi. O’zlarining estetik jozibadorligidan tashqari, qora qumli plyajlar qirg’oq bo’ylab yurish, suzish va orolning tabiiy go’zalligidan bahramand bo’lish imkoniyatlarini taqdim etadi.

10-fakt: Dominikada mahalliy xalqlar saqlanib qolgan

Kalinago deb ham nomlanuvchi mahalliy Karib xalqi asrlar davomida Dominikada yashab kelgan va orolda o’zlarining madaniy an’analari va meroslarini saqlab kelmoqda. Yevropa mustamlakachiligining ta’siri va asrlar davomidagi ijtimoiy o’zgarishlarga qaramay, Kalinago xalqi chidamlilik ko’rsatdi va o’zlarining til, urf-odatlar, san’at va an’anaviy turmush tarzining jihatlarini saqlab qoldi. Dominikaning sharqiy qirg’og’ida joylashgan Kalinago hududi Karib jamiyatining ko’p a’zolari yashaydigan belgilangan rezervat hisoblanadi. Bu yerda mehmonlar qo’llanma ekskursiyalar, madaniy namoyishlar va jamiyat a’zolari bilan muloqot orqali Kalinago xalqining tarixi va madaniyati haqida bilib olishlari mumkin.