Հայաստանի մասին 10 հետաքրքիր փաստ

Հայաստանի մասին կարճ փաստեր:

• Բնակչություն: Մոտավորապես 2.9 միլիոն մարդ:
• Մայրաքաղաք: Երևան:
• Տարածք: Մոտավորապես 29,743 քառակուսի կիլոմետր:
• Արժույթ: Հայկական դրամ (AMD):
• Լեզու: Հայերեն:
• Աշխարհագրություն: Ցամաքամարտ երկիր Հարավային Կովկասում, որն ունի բազմազան լանդշաֆտներ՝ ներառյալ լեռներ, հովիտներ և գեղեցիկ Սևանա լիճը:

Փաստ 1. Հայաստանը կապված է աստվածաշնչային Արարատ լեռան հետ

Հայաստանը սերտորեն կապված է աստվածաշնչային Արարատ լեռան հետ, որը խորհրդանշական լեռ է տարբեր կրոնական ավանդույթներում: Աստվածաշնչի համաձայն՝ հավատացվում է, որ դա Նոյի տապանի հանգրվանի տեղն է Մեծ ջրհեղեղի հետևանքով: Արարատ լեռը նշանակալի տեսարժան կետ է, որը երևում է Հայաստանի բազմաթիվ մասերից և ունի մշակութային ու հոգևոր նշանակություն: Չնայած գտնվում է ժամանակակից Թուրքիայի տարածքում, Արարատ լեռը հատուկ տեղ է գրավում հայ ժողովրդի սրտերում և ինքնությունում: Արարատ լեռան պատկերը հաճախ հանդիպում է հայկական արվեստում, գրականությունում և ազգային խորհրդանիշներում:

Փաստ 2. Հայաստանից դուրս ապրող հայերը ավելի շատ են, քան Հայաստանում ապրողները

Արտերկրում ավելի շատ հայեր կան, քանի որ բազմաթիվ հայեր ստիպված հեռացան հալածանքների և սպանությունների պատճառով Օսմանյան կայսրությունում: Ողբերգական իրադարձությունները, որոնց սովորաբար անվանում են Հայոց ցեղասպանություն, տեղի ունեցան Օսմանյան կայսրության վերջին տարիներին (1915-1923): Այս ցեղասպանության նախապայմանները ներառում էին քաղաքական անկայունություն, ազգայնական զգացմունքներ և խտրական քաղաքականություն հայ բնակչության նկատմամբ: Հիմնական գործոնները ներառում են.

1. Ազգայնականություն և քաղաքական խառնաշփոթ: Քայքայվող Օսմանյան կայսրությունը բախվեց աճող ազգայնականության հետ և ձգտեց հոմոգենացնել իր բնակչությունը: Այս մթնոլորտը նպաստեց էթնիկ և կրոնական փոքրամասնությունների նկատմամբ խտրական քաղաքականությանը:
2. Արտաքսումներ և ջարդեր: 1915-ին օսմանյան կառավարությունը սկսեց հայ բնակչության մարդաության արտաքսումներ և համակարգված ջարդեր: Հայերը բարձիթով հեռացվեցին իրենց տներից, ենթարկվեցին դաժան պայմանների արտաքսման ժամանակ, և շատերը սպանվեցին:
3. Ցեղասպանական մտադրություն: Գիտնականներն ու պատմաբանները լայնորեն դիտարկում են իրադարձությունները որպես ցեղասպանություն՝ համակարգված պլանավորման, զանգվածային սպանությունների և հայ բնակչությունը ոչնչացնելու մտադրության ապացույցների պատճառով:
4. Միջազգային արձագանք: Ցեղասպանությունը առաջացրեց միջազգային դատապարտում այն ժամանակ, և այն մնում է պատմական ու քաղաքական նշանակություն ունեցող թեմա այսօր: Սակայն ժամանակակից Թուրքիան վիճարկում է «ցեղասպանություն» տերմինը՝ ճանաչելով մահվան դեպքերը, բայց վերագրելով դրանք պատերազմական պայմաններին:

Հայոց ցեղասպանության հետևանքները ներառում են զգալի մարդկային կորուստներ, բռնի գաղթ և մեծ հայ սփյուռքի ձևավորում՝ շատ համայնքներ կազմելով աշխարհի տարբեր երկրներում: Իրադարձությունների ճանաչումը որպես ցեղասպանություն մնում է կարկառուն և բանավիճելի թեմա միջազգային ասպարեզում: Թուրքիան դեռևս ժխտում է այս իրադարձությունները:

Փաստ 3. Հայաստանը առաջին երկիրն էր, որ ընդունեց քրիստոնեությունը

Հայաստանն ունի այն առանձնահատկությունը, որ առաջին երկիրն է, որն պաշտոնապես ընդունեց քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն: Այս պատմական իրադարձությունը տեղի ունեցավ 301 թվականին, Հայաստանը դարձնելով այն ամենավաղ ազգերից մեկը, որ ընդունեց քրիստոնեությունը: Այս որոշման շարժիչ ուժն էր Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչը, ումը վերագրվում է Տիրիդատ Գ արքայի և ապա հայ ժողովրդի մկրտումը քրիստոնեության մեջ:

Էջմիածնի տաճարը, որը գտնվում է Վաղարշապատում (Էջմիածին), ճանաչվում է որպես Հայաստանում կառուցված առաջին տաճարը և համարվում է աշխարհի ամենահին պետական կառուցած եկեղեցին: Կառուցված 4-րդ դարի սկզբին, Էջմիածինը մնում է նշանակալի հոգևոր և մշակութային խորհրդանիշ հայերի համար՝ արտացոլելով ազգի խորքային քրիստոնեական ժառանգությունը:

Փաստ 4. Հայաստանն ունի իր սեփական այբուբենը

Հայաստանն ունի եզակի և հին գիր, ինչպես նաև հարևան Վրաստանը՝ իր սեփական այբուբենով (տես Վրաստանի մասին 10 հետաքրքիր փաստ): Ստեղծված Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի կողմից 405 թվականին, հայոց այբուբենը բաղկացած է 38 տառից, որոնցից յուրաքանչյուրը ներկայացնում է առանձին ձայն: Այբուբենի ստեղծումը կարևոր դեր խաղաց հայ մշակույթի, գրականության և կրոնական տեքստերի պահպանման և տարածման գործում:

Հայոց այբուբենը մեծամասամբ անփոփոխ է մնացել դարերի ընթացքում և դեռևս օգտագործվում է այսօր: Նրա առանձնահատուկ նիշերը և պատմական նշանակությունը այն դարձնում են Հայաստանի մշակութային ինքնության և լեզվական ժառանգության անբաժանելի մասը:

Փաստ 5. Ամենահին գինարանը գտնվել է Հայաստանում

Հայաստանում է գտնվում աշխարհի ամենահին հայտնի գինարանը: Արենի-1 հնագիտական կայքը, որը գտնվում է Արենի գյուղում, տվել է գինի պատրաստման ապացույցներ, որոնք թվագրվում են մոտավորապես Ք.ա. 4100 թվականով: Այս հին գինարանն ունեցել է գառնարման անոթներ, խաղողի հաց և պահպանման սափորներ՝ տալիս գինի պատրաստման վաղ փուլերի պատկերացումներ:

Արենի-1-ի հայտնագործությունը ցույց է տալիս, որ Հայկական լեռնաշխարհը նշանակալի դեր է խաղացել այգեգործության և գինի պատրաստման պատմության մեջ՝ ցուցադրելով հարուստ ավանդույթ, որը պահպանվել է հազարավոր տարիների ընթացքում: Այս գտածոն ընդգծում է Հայաստանի պատմական ներդրումը գինու աշխարհում:

Փաստ 6. Հայաստանը հայտնի է իր կոնյակի որակով

Հայաստանը հայտնի է բարձրորակ կոնյակի արտադրությամբ, որի ավանդույթը սկսվում է 19-րդ դարի վերջից: Հայկական կոնյակը, որը հաճախ անվանվում է «կոնյակ» ֆրանսիական բրենդիի նմանության պատճառով, միջազգային ճանաչում է գտել իր բացառիկ համի և վարպետության համար:

Ամենահայտնի հայկական կոնյակի արտադրողներից մեկը Երևանի կոնյակի գործարանն է, որը հայտնի է իր խորհրդանշական Արարատ կոնյակով: Կոնյակը պատրաստվում է տեղական խաղողի տեսակներից և հասունացվում է կաղնիների տակառներում՝ ստանալով հարթ և առանձնահատուկ համային պրոֆիլ: Հայաստանի կոնյակի պատրաստման ավանդույթը խորքային արմատներ ունի նրա այգեգործական ժառանգության մեջ և մնում է երկրի համար հպարտության առարկա:

Փաստ 7. Երևանը կոչվում է Վարդագույն քարերի քաղաք

Երևանը, Հայաստանի մայրաքաղաքը, հաճախ անվանվում է «Վարդագույն քարերի քաղաք» տեղական քարահանույկներից ստացված վարդագույն տուֆի լայն օգտագործման պատճառով նրա շենքերի շատ մասում: Քարի վարդագույն և ոսկեգույն երանգները քաղաքին տալիս են ջերմ և եզակի տեսք, հատկապես արևի լույսի ներքո: Այս առանձնահատուկ ճարտարապետական հատկանիշը նպաստել է Երևանի մականվանը և ավելացնում է քաղաքի գեղագիտական հմայքը:

Փաստ 8. Պետական դպրոցներում շախմատը ակադեմիական առարկա է

Հայաստանը զգալի կարևորություն է տալիս շախմատային կրթությանը, և շախմատը դասավանդվում է որպես պարտադիր ակադեմիական առարկա պետական դպրոցներում: Երկիրն ունի ամուր շախմատային ավանդույթ, և այս կրթական մոտեցումը նպատակ ունի զարգացնել ուսանողների մտավոր մտածողություն, կենտրոնացում և խնդիրների լուծման հմտություններ: Շախմատը Հայաստանում գնահատվում է ոչ միայն որպես սպորտ, այլև որպես պակասավոր գործիք մտավոր և ճանաչողական զարգացման համար: Այս եզակի նախաձեռնությունը նպաստել է Հայաստանի հաջողություններին շախմատի աշխարհում՝ արտադրելով մի քանի գրանդմայստերներ և չեմպիոններ տարիների ընթացքում:

Փաստ 9. Հայաստանն ունեցել է երեք ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության կայքեր

Այս կայքերը ներառում են:

1. Էջմիածնի տաճարն ու եկեղեցիները և Զվարթնոցի հնագիտական կայքը: Այս կայքը ներառում է Էջմիածնի Սուրբ Աթոռը՝ Հայ Առաքելական եկեղեցու կենտրոնական կրոնական կայքը, և Զվարթնոցի տաճարի ավերակները:
2. Գեղարդի վանքն ու Վերին Ազատի ծիրան: Այս միջնադարյան վանքը մասամբ քանդակված է հարակից լեռից, շրջապատված ցատակներով, և հայտնի է իր եզակի ճարտարապետությամբ:
3. Հաղպատի և Սանահինի վանքերը: Այս երկու վանական համալիրները, որոնք գտնվում են Տումանյան շրջանում, միջնադարյան հայկական կրոնական ճարտարապետության գերազանց օրինակներ են:

Նշում: Եթե պլանավորում եք այցելել երկիրը, ստուգեք՝ արդյոք ձեզ անհրաժեշտ է Միջազգային վարորդական վկայագիր Հայաստանում մեքենա վարելու համար:

Փաստ 10. Հայկական հաց՝ լավաշը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական ժառանգության կայք է

Լավաշը, ավանդական հայկական բաղարջ հացը, գրանցվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Մարդկության ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ներկայացուցչական ցանկում 2014 թվականին: Ճանաչումը ընդգծում է մշակութային նշանակությունն ու վարպետությունը, որը ներգրավված է լավաշի պատրաստման մեջ, որը կենտրոնական դեր է խաղում հայկական խոհանոցում և սոցիալական ծեսերում: Լավաշը պատրաստվում է պարզ բաղադրիչներից՝ ինչպիսիք են ալյուրը, ջուրը և աղը, և այն պատրաստելու գործընթացը ներառում է խմորի ձգելը և թխելը կավի թոնրի պատերին կամ տաք քարերի վրա: Գրանցումը ճանաչում է լավաշ պատրաստելու ավանդույթների մշակութային կարևորությունը, դրանցում ներգրավված հմտությունները և նրա պատրաստման համայնական կողմերը: