Fatti mgħaġġla dwar l-Alġerija:
- Popolazzjoni: Madwar 44 miljun ruħ.
- Kapitali: Alġier.
- L-Akbar Belt: Alġier.
- Lingwi Uffiċjali: Għarbi u Berber (Tamazight); il-Franċiż huwa wkoll użat ħafna.
- Munita: Dinar Alġerin (DZD).
- Gvern: Repubblika unitarja semi-presidenzjali.
- Reliġjon Ewlenija: Islam, prinċipalment Sunni.
- Ġeografija: Jinsab fit-Tramuntana ta’ l-Afrika, mdawwar mill-Baħar Mediterran fit-tramuntana, it-Tuneżija u l-Libja fil-lvant, in-Niġer u l-Mali fin-nofsinhar, il-Mawritanja, is-Saħara tal-Punent, u l-Marokk fil-punent.
Fatt 1: L-Alġerija hija l-akbar pajjiż fl-Afrika
L-Alġerija għandha d-distinzjoni li tkun l-akbar pajjiż fl-Afrika skont il-qies tal-art, u tgħatti madwar 2.38 miljun kilometru kwadru (919,595 mil kwadru). It-territorju vasta tagħha jinfirex fuq karatteristiċi ġeoġrafiċi diversi, inkluż is-Saħara vasta fin-nofsinhar, il-Muntanji Atlas fit-tramuntana, u pjanuri kostali fertili madwar il-Baħar Mediterran.
Id-daqs sħiħ tal-Alġerija jagħmelha l-għaxar akbar pajjiż fid-dinja, u taqbeż pajjiżi notevoli oħra fl-Afrika bħar-Repubblika Demokratika tal-Kongo u s-Sudan. Din il-massa art estensiva tinkludi firxa ta’ klimi u pajsaġġi, minn kundizzjonijiet sħan u nixfin fis-Saħara għal temperaturi aktar moderati fir-reġjuni muntanjużi.

Fatt 2: It-territorju tal-Alġerija kien miġbur minn ħafna imperji fil-passat
Matul l-istorja tagħha, it-territorju tal-Alġerija tal-lum kien miġbur minn imperji u ċiviltajiet varji, kull wieħed ħalla marka distinta fuq il-pajsaġġ kulturali, politiku, u arkitettoniku tagħha.
- Imperji Antiki: Ir-reġjun kien popolat minn tribijiet u ċiviltajiet Berber minn żminijiet antiki, inkluż in-Numidiani u l-Kartaġiniżi. Kartaġo, belt-stat Feniċja b’saħħitha, kellha influwenza fuq żoni kostali qabel il-kunflitt tagħha ma’ Ruma.
- Ħakma Rumana: L-Alġerija saret parti mill-Imperu Ruman fit-2 seklu Q.K., magħrufa bħala Numidja u aktar tard bħala parti mill-provinċja ta’ l-Afrika. L-influwenza Rumana ħalliet siti arkeoloġiċi sinifikanti bħal Timgad u Djemila, li juru rovina Rumani preservati tajjeb u ppjanar urban.
- Perjodu Vandalu u Biżantin: Wara l-waqgħa tal-Imperu Ruman tal-Punent, l-Alġerija ġiet taħt il-kontroll tal-Vandali u aktar tard l-Imperu Biżantin, li żamm kontroll fuq reġjuni kostali.
- Kalifati Iżlamiċi: Fis-7 seklu W.K., armati Għarab-Musulmani qabdu l-Alġerija, u introduċew l-Islam u stabbilew diversi dinastiji Iżlamiċi bħall-Umayyadi, l-Abbasidi, u l-Fatimidi. Il-ħakma Iżlamika trasformat lill-Alġerija kulturalment u politikament, b’bliet bħal Alġier li saru ċentri prominenti tal-ċiviltà Iżlamika.
- Kolonizzazzjoni Ottomana u Franċiża: L-Alġerija ġiet taħt il-ħakma Ottomana fis-16-il seklu, segwita minn kolonizzazzjoni Franċiża fid-19-il seklu. Il-ħakma Franċiża kompliet sa l-Alġerija kisbet l-indipendenza fl-1962 wara gwerra twila ta’ indipendenza.
- Alġerija Indipendenti: Minn meta kisbet l-indipendenza, l-Alġerija evoliet politikament u kulturalment, u tfittex li tagħmel identità nazzjonali moderna filwaqt li tippreserva l-wirt storiku rikk tagħha.
Fatt 3: L-Alġerija għandha 7 siti tal-Wirt Dinji tal-UNESCO
L-Alġerija vvanta 7 siti tal-Wirt Dinji tal-UNESCO, li juru l-wirt kulturali u storiku rikk tagħha.
- Al Qal’a ta’ Beni Hammad – Jinsab fil-Muntanji Hodna, dan is-sit jinkludi l-fdalijiet tal-ewwel kapitali tad-dinastija Hammadid, li jmorru mis-11-il seklu. Fih fdalijiet monumentali li jixhdu għall-kobor tal-belt medjevali.
- Djémila – Magħrufa wkoll bħala Cuicul, Djémila hija belt Rumana antika fil-parti tal-grigal tal-Alġerija. Tippreserva fdalijiet Rumani eċċezzjonali, inkluż forums preservati tajjeb, tempji, basiliċi, arċ ta’ trijunf, u djar b’art tal-mużajk sabiħa.
- Wied M’zab – Dan il-pajsaġġ kulturali huwa dar għal grupp ta’ ħames bliet oażi (Ghardaïa, Beni Isguen, Bou Noura, El Atteuf, u Melika), popolati mis-11-il seklu. Il-bliet huma mibnija bl-użu ta’ metodi tradizzjonali u huma adattati għall-ambjent iebes tas-saħara.
- Tassili n’Ajjer – Jinsab fis-saħara Saħara, Tassili n’Ajjer huwa magħruf għall-arti preistorika fuq il-blat li turi attivitajiet umani antiki, li jmorru minn 12,000 Q.K. sa 100 W.K. L-arti tinkludi xeni ta’ kaċċa, żfin, u rituali, li tagħti għarfien dwar il-ħajja Saħarjana bikrija.
- Timgad – Imwaqqaf mill-Imperator Trajan madwar l-100 W.K., Timgad hija belt kolonjali Rumana preservata tajjeb fil-Muntanji Aures. Il-pjan grilja tagħha, tipiku tal-urbaniżmu Ruman, jinkludi forum, tempji, amfiteatru, u banjijiet, li juru l-arkitettura ċivika Rumana.
- Tipasa – Jinsab fuq il-kosta tal-Alġerija, Tipasa hija port tal-kummerċ Puniku antik miġbur minn Ruma u mdawwar f’bażi strateġika għall-qbid tar-renju ta’ Mawritanja. Fih grupp uniku ta’ fdalijiet Feniċji, Rumani, Kristjani bikrin, u Biżantini.
- Kasbah ta’ Alġier – Il-Kasbah hija eżempju arkitettoniku uniku ta’ struttura urbana storika f’Alġier, li tmur mill-perjodu Ottoman. Tinkludi toroq dejqa, pjazez, moskej, u palazzi Ottomani, li jagħtu għarfien dwar il-passat Ottoman tal-Alġerija.
Nota: Jekk tippjana li żżur l-Alġerija, iċċekkja jekk għandekx bżonn ta’ Liċenzja Internazzjonali tas-Sewqan fl-Alġerija biex tikri u ssuq karozza.

Fatt 4: Il-biċċa l-kbira tal-pajjiż hija s-Saħara
Tgħatti madwar 80% tal-erja totali tal-art tal-pajjiż, is-Saħara testendi fuq distanzi vasti tar-reġjuni tan-nofsinhar u tal-grigal tal-Alġerija. Dan il-pajsaġġ ixfin huwa kkaratterizzat minn għamel ramel immensi, pjanuri tal-blat, u veġetazzjoni rari adattata għal kundizzjonijiet tas-saħara.
Is-Saħara fl-Alġerija mhix biss notevoli għad-daqs tagħha iżda wkoll għall-formazzjonijiet ġeoloġiċi diversi u s-siti kulturali antiki tagħha. Tinkludi l-Park Nazzjonali Tassili n’Ajjer, sit tal-Wirt Dinji tal-UNESCO magħruf għall-arti preistorika fuq il-blat u l-formazzjonijiet dramatiċi tal-ġebel ramel. Il-klima estrema u t-terrain tas-saħara jippreżentaw sfidi sinifikanti għall-abitazzjoni umana, bil-biċċa l-kbira tas-settlements imkabbra madwar oażi u tul il-qasma kostali tat-tramuntana fejn jipprevalu kundizzjonijiet aktar favorevoli.
Fatt 5: L-annimal nazzjonali tal-Alġerija huwa l-volpi Fennec
L-annimal nazzjonali tal-Alġerija huwa l-volpi Fennec (Vulpes zerda), speċi żgħira ta’ volpi notturna adattata għal ambjenti tas-saħara. Magħrufa għall-widnejn kbar distintivi tagħha li jgħinu jinfirxu s-sħana u s-sensi akuti, il-volpi Fennec hija adattata b’mod uniku biex tgħix fil-kundizzjonijiet iebes tas-Saħara, li tgħatti ħafna mit-territorju tal-Alġerija.
Dawn il-volpijiet huma magħrufa għall-fulija bil-kulur tar-ramel, li tgħammihom kontra r-ramel tas-saħara, u prinċipalment jieklu rodenti żgħar, insetti, u pjanti. Il-kapaċità tagħhom li jirreżistu temperaturi għoljin u jippreservaw l-ilma jagħmilhom simbolu ikoniku tal-ekoloġija tas-saħara tal-Alġerija u r-reżiljenza f’ambjenti ta’ sfida.

Fatt 6: L-Alġerija għandha riżervi kbar ta’ żejt u gass
L-Alġerija tpossedi riżervi sinifikanti kemm ta’ żejt kif ukoll ta’ gass naturali, li jilgħabu rwol kruċjali fl-ekonomija tagħha u fis-swieq tal-enerġija dinjija. Hawn huma xi fatti ewlenin dwar ir-riżervi ta’ żejt u gass tal-Alġerija:
- Riżervi ta’ Żejt: L-Alġerija hija t-tielet l-akbar produttur ta’ żejt fl-Afrika u għandha riżervi provati sostanzjali ta’ żejt. Skont l-istimi riċenti, ir-riżervi provati ta’ żejt tal-Alġerija huma madwar 12.2 biljun barrel. Il-produzzjoni ta’ żejt tal-pajjiż kienet storjament iċċentrata madwar il-qasam ta’ żejt Hassi Messaoud, wieħed mill-akbar fl-Afrika.
- Riżervi ta’ Gass Naturali: L-Alġerija hija player ewlieni fis-suq tal-gass naturali dinjija, u tinsab fost l-akbar esportaturi ta’ gass naturali likwifikat (LNG). Il-pajjiż jvanta riżervi sinifikanti ta’ gass naturali provati, stmati madwar 4.5 triljun metru kubu. Oqsma ewlenin ta’ gass naturali jinkludu Hassi R’Mel, In Salah, u Gassi Touil.
- Importanza Ekonomika: Esportazzjonijiet ta’ żejt u gass jikkostitwixxu l-qofol tal-ekonomija tal-Alġerija, u jammontaw għal parti sostanzjali tad-dħul tal-gvern u l-qligħ mill-esportazzjoni. Is-settur tal-enerġija tal-pajjiż attira investiment barrani sinifikanti u jilgħab rwol pivotali fl-iżvilupp ekonomiku tiegħu.
Fatt 7: L-Alġerija hija magħrufa għat-tamri tagħha
L-Alġerija għandha reputazzjoni sinifikanti għall-produzzjoni ta’ tamri, li mhux biss huma bażi fil-kċina Alġerina iżda wkoll esportazzjoni agrikola ewlenija. Il-grovi vasti ta’ palm tat-tamri tal-pajjiż, partikolarment fis-Saħara tat-tramuntana u reġjuni oħra xierqa, jagħtu firxa wiesgħa ta’ tamri magħrufa għat-togħom rikka u l-valur nutritiv tagħhom. Fosthom, Deglet Nour, Medjool, u Ghars huma partikolarment magħrufa għall-kwalità u t-togħom tagħhom.
Kulturalment, it-tamri għandhom post speċjali fit-tradizzjonijiet Alġerina. Huma komunement użati biex jippreparaw platti lokali u dolċi, u juru l-versatilità u l-importanza tagħhom fil-prattiki kulinari ta’ kuljum. Barra minn hekk, it-tamri jilgħabu rwol sinifikanti f’kuntesti soċjali u reliġjużi, spiss servuti bħala ġest ta’ ospitalità matul l-ġbir u l-festi.

Fatt 8: L-Alġerijani jixorbu ħafna tè
L-Alġerijani għandhom tradizzjoni qawwija li jikkonsmaw tè matul il-jum, bit-tè tal-mint li huwa l-aktar varjetà popolari. Dan it-tè tradizzjonali, magħruf lokalment bħala “atay b’nana” jew sempliċement “atay,” huwa magħmul billi jinxtorob weraq tat-tè aħdar ma’ weraq tal-mint friski u ammonti ġenerużi ta’ zokkor f’ilma li jgħolli.
It-taxrib tat-tè fl-Alġerija jmur lil hinn minn sempliċi refreshment; huwa prattika kulturali li trawwem ir-rabta tal-komunità u l-ospitalità. Is-servizz tat-tè huwa ġest ta’ sħana u merħba fid-djar Alġerina, offrut lill-mistednin bħala sinjal ta’ rispett u ħbiberija. Huwa spiss akkumpanjat minn konversazzjoni, snacks bħat-tamri jew pastizzi, u kultant anke duħħan minn pajp tradizzjonali tal-ilma (shisha jew hookah).
Lil hinn mis-sinifikat soċjali tiegħu, it-tè jilgħab rwol ukoll f’kuntesti reliġjużi u ċerimenjali. Matul Ramadan, ix-xahar tal-awm, it-tè huwa partikolarment apprezzat bħala mezz biex jinqasam l-awm fil-għarb tax-xemx (iftar).
Fatt 9: L-Alġerijani jħobbu l-futbol
Il-ħobba tal-Alġerijani għall-futbol hija evidenti fil-fervor madwar partitiet lokali, kompetizzjonijiet internazzjonali, u tornamenti kbar bħat-Tazza ta’ l-Afrika tan-Nazzjonijiet u t-Tazza tad-Dinja tal-FIFA. Partitiet li jfeġġu t-tim nazzjonali Alġerin, magħruf bħall-Desert Foxes, iġibu kburija nazzjonali u solidarjetà, u jiġbdu appoġġ immensu minn fans li jsegwu l-vjaġġ tagħhom b’dedikazzjoni li ma titkexxex.
L-influwenza tal-isport testendi lil hinn mil-grawnd, u tfforma interazzjonijiet soċjali, diskussjonijiet, u anke diskors politiku xi drabi. L-Alġerijani jinġabru f’kafeteriji, djar, u pjazez pubbliċi biex jaraw logħob flimkien, jiċċelebraw rebbħat u jikkonsolawx ittelfiet bħala esperjenza kollettiva.
L-Alġerija produxiet plejers b’talent li għamlu l-marka tagħhom fil-ligi domestiċi u klabbs internazzjonali, u dan idaħħal aktar il-passjoni tan-nazzjon għall-futbol. Dawn l-atleti jservu bħala mudelli ta’ rwol u sorsi ta’ ispirazzjoni għal plejers żgħażagħ aspiranti madwar il-pajjiż.

Fatt 10: L-Alġerija hija t-tieni pajjiż ħielsa mill-malarja fl-Afrika
Is-suċċess tal-Alġerija fl-eliminazzjoni tal-malarja jista’ jiġi attribwit għal diversi fatturi. Inizjattivi ta’ saħħa pubblika robusti, inkluż distribuzzjoni mifruxa ta’ xtabar tat-nemus trattat bl-insettiċida, programmi ta’ splashing residwali ta’ ġewwa, u ġestjoni effettiva tal-każijiet, ilgħabu rwoli kruċjali fit-tnaqqis tat-trażmissjoni tal-malarja. L-infrastruttura tas-saħħa qawwija tal-pajjiż, appoġġata minn sħubijiet governattivi u internazzjonali, iffaċilitat dijanjożi rapida u trattament tal-każijiet tal-malarja, u kkontribwiet għat-tnaqqis ġenerali fl-inċidenza tal-malarja.

Published June 29, 2024 • 13m to read