Kazakistan hakkında kısa bilgiler:
- Nüfus: Yaklaşık 18,8 milyon kişi.
- Resmi dil: Kazakça.
- Başkent: Astana.
- Para birimi: Kazakistan tengesi.
- Hükümet: Başkanlık sistemine sahip cumhuriyet.
- Başlıca din: İslam.
- Coğrafya: Rusya, Çin, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan ile sınır komşusu, dünyanın en büyük denize kıyısı olmayan ülkesi.
Gerçek 1: Kazakistan en uzun kara sınırına sahiptir
Kazakistan-Rusya sınırı, yaklaşık 7.644 kilometre (4.750 mil) uzanan, dünyadaki iki ülke arasındaki en uzun kara sınırıdır. Bu geniş sınır, bölgenin coğrafi çeşitliliğini yansıtan ovalar, dağlar ve çöller dahil olmak üzere çeşitli arazilerden geçer. Kazakistan ve Rusya arasındaki ticareti, kültürel alışverişi ve diplomatik ilişkileri şekillendiren önemli bir jeopolitik sınır görevi görüyor.
Gerçek 2: Başkent Astana, kelimenin tam anlamıyla Kazakça’nın başkentidir
Astana adı Kazakça’da “başkent” anlamına gelir. 1997 yılında Almatı’nın yerine Kazakistan’ın başkenti seçildi ve ülkenin ilk cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in onuruna 2019’da resmen Nur-Sultan olarak yeniden adlandırıldı. İktidardan uzaklaştırıldıktan sonra şehre Astana adı verildi. Astana, ülkenin en kalabalık ikinci şehridir ve Kazakistan’ın siyasi, kültürel ve ekonomik merkezi olarak hizmet veren, modern mimariyi ve altyapıyı sergileyen ve ülkenin geleceğe yönelik özlemlerini yansıtan bir şehirdir.
Gerçek 3: Kazakistan, Baykonur Uzay Üssü’ne ev sahipliği yapıyor
Kazakistan, dünyanın ilk ve en büyük operasyonel uzay fırlatma tesisi olan Baykonur Uzay Üssü’ne ev sahipliği yapıyor. Bir Sovyet astronotu olan Yuri Gagarin, 12 Nisan 1961’de tarihi ilk insanlı uzay uçuşunu Baykonur’dan yaptı. Gagarin’in yolculuğu, uzay araştırmalarında anıtsal bir başarıya işaret etti ve Baykonur’un uzay uçuşu tarihindeki önemini sağlamlaştırdı. Bugün Baykonur, Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) mürettebatlı görevler ve çeşitli uydu fırlatmaları için birincil fırlatma alanı olarak hizmet veren uzay görevleri için çok önemli bir merkez olmaya devam ediyor.
Gerçek 4: Kazakistan, bozkır Türkçesi konuşan kabilelerin ülkesidir
Kazakistan, tarihi ve demografisi ile şekillenen çok çeşitli bir kültürel manzaraya sahiptir. Tarihsel olarak, göçebe Türkçe konuşan kabileler tarafından iskan edildi ve geniş bozkırlar geleneksel anavatanları olarak hizmet etti. Rus yönetimi altında ve daha sonra Sovyetler Birliği’nin bir parçası olarak Kazakistan, Sovyet cumhuriyetlerinden çeşitli etnik grupların akını da dahil olmak üzere önemli demografik değişiklikler yaşadı.
Bugün Kazakistan, zengin bir kültür, dil ve gelenek dokusunu temsil eden 120’den fazla etnik gruba ev sahipliği yapmaktadır. Kazaklar çoğunluk etnik grubu oluştururken, önemli azınlık nüfusları arasında Ruslar, Özbekler, Ukraynalılar, Uygurlar ve Almanlar bulunmaktadır.
Gerçek 5: Kazakların atlara karşı tutumu benzersizdir
Atlar, Kazak toplumunda gücü, özgürlüğü ve göçebe geleneği simgeleyen özel bir öneme sahiptir. Tarihsel olarak atlar, göçebe Kazaklar için Orta Asya’nın uçsuz bucaksız bozkırlarında ulaşım, geçim ve arkadaşlık sağlayan temel arkadaşlardı.
At eti ve “kumis” veya “kumys” olarak bilinen at sütünden yapılan geleneksel içecek, Kazak mutfağının ve kültürünün ayrılmaz parçalarıdır. At eti genellikle erişte üzerinde servis edilen haşlanmış at etinden oluşan geleneksel bir Kazak yemeği olan “besbarmak” gibi çeşitli yemeklerde tüketilir. Kumis, kısrak sütünün fermente edilmesiyle yapılan fermente bir süt ürünüdür ve Kazakistan’da misafirperverliğin ve göçebe mirasın sembolü olarak kültürel öneme sahiptir. Hem at eti hem de komiler, ülkenin göçebe geçmişini ve doğal çevresiyle olan derin bağlantısını yansıtan Kazak mutfak geleneklerinin değerli unsurlarıdır.
Gerçek 6: Kazakistan denize kıyısı olmayan en büyük ülkedir
Kazakistan, dünyanın en büyük karayla çevrili ülkesi olma özelliğini taşıyor. Orta Asya’da bulunan, yaklaşık 2,7 milyon kilometrekarelik (1,05 milyon mil kare) geniş bir alanı kaplamaktadır. Okyanusa doğrudan erişimi olmamasına rağmen, Kazakistan bozkırlar, çöller, dağlar ve göller dahil olmak üzere çeşitli manzaralara sahiptir ve bu da onu Avrasya’nın kalbinde coğrafi olarak çeşitli ve stratejik olarak önemli bir ulus haline getirir.
Gerçek 7: Kazakistan’da UNESCO Dünya Mirası alanları var
Doğu ve Batı’yı birbirine bağlayan eski bir ticaret yolları ağı olan İpek Yolu, Kazakistan’dan geçti. Ülkenin Orta Asya’daki stratejik konumu, onu İpek Yolu boyunca çok önemli bir merkez haline getirdi ve yüzyıllar boyunca medeniyetler arasında ticaret ve kültürel alışverişi kolaylaştırdı.
Burada ziyaret edilecek çok sayıda site var. Ancak bu üçü ana olarak kabul edilebilir:
- Türkistan’daki Hoca Ahmed Yesevi Türbesi: Bu mimari şaheser, 12. yüzyıl Sufi şair ve filozof Hoca Ahmed Yesevi’ye adanmıştır. Türkistan şehrinde bulunan türbe, Timur mimarisinin bir şaheserini temsil eden çarpıcı turkuaz kubbesi ve karmaşık çini işçiliği ile ünlüdür. Müslümanlar için önemli bir hac yeri olarak hizmet veriyor ve Kazakistan’ın zengin kültürel ve manevi mirasını sergiliyor.
- Tamgaly Arkeolojik Peyzajı içindeki petroglifler: Tamgaly Boğazı’nda yer alan bu site, Tunç Çağı’na kadar uzanan binlerce petroglif içermektedir. Petroglifler, günlük yaşam, ritüeller ve hayvanlardan sahneleri tasvir ederek bölgede yaşayan eski kültürler hakkında değerli bilgiler sağlar. Site, Kazakistan’ın tarih öncesi geçmişine bir bakış sunan önemli bir arkeolojik ve kültürel hazinedir.
- Saryarka – Kuzey Kazakistan Bozkır ve Gölleri: Bu UNESCO alanı, kuzey Kazakistan’ın uçsuz bucaksız bozkır ve göl ekosistemlerini kapsamaktadır. Çok sayıda göçmen kuş türü için kritik bir yaşam alanı görevi görür ve zengin bir flora ve fauna biyolojik çeşitliliğini destekler. Manzara, bölgenin eşsiz doğal mirasını sergileyen geniş otlaklar, sulak alanlar ve tuzlu göller ile karakterizedir. Site, yüzyıllardır göçebe halkların yaşadığı için kültürel öneme de sahiptir.
Not: Ülkeyi ziyaret etmeyi planlıyorsanız, araç kullanmak için Kazakistan’da Uluslararası Sürücü Belgesine ihtiyacınız olup olmadığını kontrol edin.
Gerçek 8: En kuzeydeki flamingo yuvalama alanı Kazakistan’dadır
Kazakistan’ın merkezinde bulunan Tengiz-Korgalzhyn Göl Sistemi. UNESCO Dünya Mirası alanı olarak belirlenen bu alan, 36.000’e kadar flamingo da dahil olmak üzere göçmen kuşlar için kritik bir üreme alanı ve mola yeri olarak hizmet veren önemli bir sulak alan habitatıdır.
Üreme mevsimi boyunca, binlerce büyük flamingo (Phoenicopterus roseus) yuva yapmak ve yavrularını büyütmek için Tengiz-Korgalzhyn Göl Sistemine akın eder. Sığ suları ve bol besin kaynakları, burayı bu zarif kuşlar için ideal bir yaşam alanı haline getirir.
Gerçek 9: Kazakistan’da hem tatlı hem de tuzlu bir göl var
Kazakistan’ın güneydoğusunda bulunan Balkaş Gölü. Balkhash Gölü, Orta Asya’nın en büyük göllerinden biridir ve hem tatlı hem de tuzlu bölümlere sahip olması bakımından benzersizdir.
Balkhash Gölü’nün doğu kısmı, İli Nehri de dahil olmak üzere çeşitli nehirler ve akarsular tarafından beslenen tatlı sudur. Bu tatlı su bölümü, çeşitli su yaşamını destekler ve balıklar, kuşlar ve diğer vahşi yaşam için önemli bir yaşam alanı görevi görür.
Buna karşılık, Balkhash Gölü’nün batı kısmı, tatlı su kaynaklarından giriş olmaması nedeniyle daha yüksek tuzluluk seviyelerine sahip tuzludur. Gölün bu tuzlu bölümü, sığ bir iç denize daha çok benzer ve tuzlu ortamlara uyarlanmış farklı flora ve fauna türlerini destekler.
Gerçek 10: Kazakistan esas olarak keskin bir karasal iklime sahiptir
Kazakistan, öncelikle topraklarının çoğunda keskin bir karasal iklim yaşar. Bu iklim türü, mevsimler arasında ve gündüz ile gece arasında önemli sıcaklık değişimleri ile sıcak yazlar ve soğuk kışlar ile karakterizedir.
Yaz aylarında, sıcaklıklar yüksek seviyelere yükselebilir, genellikle 30°C’yi (86°F) aşabilir ve hatta bazı bölgelerde, özellikle ülkenin güney kesimlerinde 40°C’nin (104°F) üzerine çıkabilir. Buna karşılık, kışlar tipik olarak soğuktur ve sıcaklıklar donma noktasının altına düşer ve genellikle -20°C (-4°F) ila -40°C (-40°F) arasında değişir. Özellikle kuzey ve orta Kazakistan’da yoğun kar yağışı yaygındır.
Kazakistan’daki karasal iklim, kuvvetli rüzgarlar, toz fırtınaları ve hızlı sıcaklık değişimleri gibi farklı iklim olaylarını da beraberinde getirir. Bu iklim koşulları, tarım, ulaşım ve kentsel altyapı planlaması dahil olmak üzere Kazakistan’daki yaşamın çeşitli yönleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.