Fatti mgħaġġla dwar ir-Renju Unit:
- Popolazzjoni: Madwar 67 miljun ruħ.
- Kapitali: Londra.
- Lingwa uffiċjali: Ingliż.
- Munita: Pound sterling (£).
- Gvern: Monarkija kostituzzjonali u demokrazija parlamentari.
- Reliġjon Prinċipali: Kristjaneżmu b’varjetà ta’ denominazzjonijiet inkluż l-Anglikaniżmu, il-Kattoliċiżmu, u fedijiet oħra, flimkien ma’ diversità reliġjuża li qed tikber.
- Ġeografija: Jinsab ‘il bogħod mill-kosta tal-majjistral tal-Ewropa kontinentali, ir-Renju Unit jikkonsisti minn erba’ pajjiżi kostitwenti: l-Ingilterra, l-Iskozja, il-Wales, u l-Irlanda ta’ Fuq, kull wieħed b’kultura u identità tiegħu stess.
Fatt 1: Stonehenge fir-RU hija eqdem mill-piramidi Eġizzjani
Stonehenge, monument preistoriku li jinsab f’Wiltshire, l-Ingilterra, hija eqdem minn xi wħud mill-piramidi Eġizzjani, iżda mhux minn kollha. Il-kostruzzjoni ta’ Stonehenge bdiet madwar 3000 Q.K. u kompliet għal diversi sekli, bl-aktar strutturi tal-ġebel ikoniċi nbnew madwar 2500 Q.K. Fil-kuntrast, il-piramidi Eġizzjani ħadu ħafna iktar żmien biex jinbnew: l-aktar piramida antika magħrufa, il-Piramida tal-Pass ta’ Djoser, inbniet madwar 2630 Q.K.
Fatt 2: Hemm ħafna djaletti tal-Ingliż fir-RU
Ir-RU huwa dar għal varjetà ta’ aċċenti u djaletti reġjonali, li jirriflettu l-wirt lingwistiku u kulturali sinjur tal-pajjiż. Mill-aċċenti distintivi ta’ Londra u l-Lunzata u l-Lvant sal-aċċenti wesgħa Skoċċiżi tal-Iskozja u d-djaletti kantuża tal-Wales, hemm ħafna varjetajiet tal-Ingliż fir-RU.
L-aċċenti u d-djaletti reġjonali spiss jiddeferixxu fil-pronunzja, il-vokabularju, il-grammatika u l-intonazzjoni, li jirriflettu influwenzi storiċi, iżolament ġeografiku u identità kulturali. Pereżempju, kliem għal oġġetti u azzjonijiet ta’ kuljum jista’ jiddifferixxi minn reġjun għal ieħor, u xi strutturi grammatikali jistgħu jkunu uniċi għal djaletti partikolari.
Madankollu, l-Ingliż hija l-lingwa l-aktar popolari u numeruża fid-dinja minħabba l-passat kolonjali tagħha.
Fatt 3: Is-siġra tal-Milied prinċipali tal-pajjiż tiġi pprovduta kull sena mill-gvern Norveġiż
Din it-tradizzjoni tmur lura għall-1947 u sservi bħala simbolu ta’ gratitudni għall-appoġġ tal-Brittanja lin-Norveġja matul it-Tieni Gwerra Dinjija. Kull sena, spruce Norveġiż kbir jinħatar mill-foresti ħdejn Oslo, in-Norveġja, u jinġieb f’Trafalgar Square, fejn jiġi dekorat b’dekorazzjonijiet u dwal tal-festa. Iċ-ċerimonja tad-dawl, li normalment issir fil-bidu ta’ Diċembru, timmarka l-bidu tal-istaġun tal-Milied f’Londra u tiġbed viżitaturi minn madwar id-dinja kollha.
Fatt 4: L-ewwel subway fid-dinja inbena f’Londra
Fetħet fl-1863 u oriġinarjament xeġħlet bejn Paddington (li kienet magħrufa bħala Bishops Road) u Farringdon Street, b’stazzjonijiet intermedji f’Edgware Road, Baker Street, Portland Road (issa Great Portland Street), Gower Street (issa Euston Square), King’s Cross u Pentonville Road (issa Angel). Il-linja aktar tard estendiet u ferroviji subterranji addizzjonali inbnew, li ffurmaw il-bażi tal-London Underground attwali, li spiss tissejjaħ Underground. Il-kostruzzjoni tal-Metropolitan Railway kienet punt importanti fl-iżvilupp tat-trasport urban u serviet bħala mudell għal sistemi ferrovjarji subway f’bliet madwar id-dinja.
Fatt 5: L-Iskozja għandha ħajt minn baħar għal baħar mibni mir-Rumani
Il-Ħajt Antonin, mibni mill-Imperu Ruman fit-2 seklu W.K., imtedd madwar iċ-ċentru tal-Iskozja, jkopri madwar 37 mil (60 kilometru) mill-Firth of Forth fil-lvant sal-Firth of Clyde fil-punent.
Il-Ħajt Antonin kien maħsub biex iservi bħala ostaklu difensiv, li jimmarkja l-fruntiera ta’ fuq kollha tal-Imperu Ruman fil-Brittanja f’dak iż-żmien. B’differenza mill-Ħajt ta’ Hadrian aktar fin-nofsinhar, il-Ħajt Antonin kien jikkonsisti minn bastiment ta’ terriċċ b’kanaletta fuq in-naħa ta’ fuq, issupplimentat minn fortizzi u torrijiet tal-għassa.
Għalkemm mhux fortifikat daqs il-Ħajt ta’ Hadrian, il-Ħajt Antonin xorta jirrappreżenta xogħol impressjonanti ta’ inġinerija u strateġija militari Rumana. Illum, il-fdalijiet tal-Ħajt Antonin huma Sit tal-Wirt Dinji tal-UNESCO u attrazzjoni turistika popolari.
Fatt 6: L-Imperu Brittaniku kien wieħed mill-akbar imperi fl-istorja
Fl-ogħla punt tiegħu, l-Imperu Brittaniku kien l-akbar imperu li qatt raw id-dinja, b’kolonji, dominji, protektorati u territorji li jmteddu fuq partijiet vasti tad-dinja.
Fl-ogħla punt tiegħu fil-bidu tas-seklu għoxrin, l-Imperu Brittaniku kien jokkupa madwar kwart tal-art tad-dinja u kien jikkomanda madwar kwart tal-popolazzjoni tad-dinja, inkluż territorji fl-Amerika ta’ Fuq, il-Karibew, l-Afrika, l-Asja, l-Oċeanja u s-subkontinent Indjan. L-Imperu Brittaniku kellu rwol sinifikanti fil-iffurmar tal-istorja, politika, kultura u ekonomija tad-dinja, u ħalla wara tiegħu wirt dejjiemi li jkompli jinfluwenza d-dinja llum. Sal-lum, il-Brittanja għandha ħafna territorji trans-marini.
Fatt 7: Ħafna sports oriġinaw fir-RU
Ir-RU għamel kontribuzzjoni sinifikanti fl-iżvilupp u l-popolarizzazzjoni ta’ numerużi sports, ħafna minnhom saru fenomeni globali. Sports li oriġinaw fir-RU jinkludu:
- Futbol (football): Il-futbol modern għandu l-oriġini tiegħu fl-Ingilterra medjevali, fejn eżistew forom differenti tal-logħba. Il-Football Association (FA), imwaqqfa fl-1863, istandardizzat ir-regoli tal-logħba, li wasslu għall-popolarità mqassma tagħha.
- Rugby: Il-futbol rugby oriġina f’Rugby School f’Warwickshire, l-Ingilterra, fil-bidu tas-seklu 19. Ir-Rugby Football Union (RFU) twaqqaf fl-1871, u l-isport żviluppa f’żewġ forom prinċipali: rugby union u rugby league.
- Cricket: Il-cricket għandu storja twila fl-Ingilterra, li tmur lura għas-seklu 16. Il-Marylebone Cricket Club (MCC), imwaqqaf fl-1787, kellu rwol kruċjali fil-kodifikazzjoni tar-regoli tal-logħba, li nxterdu f’pajjiżi oħra permezz tal-Imperu Brittaniku.
- Golf: Il-golf huwa maħsub li oriġina fl-Iskozja matul l-Etajiet Medjevali. Ir-Royal and Ancient Golf Club ta’ St. Andrews, imwaqqaf fl-1754, għen jistabilixxi r-regoli moderni tal-golf.
- Tennis: It-tennis tal-lawn modern żviluppa minn sports ta’ rakett eqdem fl-Ingilterra fl-aħħar tas-seklu 19. L-All England Tennis and Croquet Club, imwaqqaf fl-1868, jospita l-Kampjonati ta’ Wimbledon, wieħed mill-aktar tornamenti tal-tennis prestižjużi fid-dinja.
- Boxing: Il-boxing għandu għeruq antiki, iżda r-regoli u regolamenti moderni tal-boxing ġew kodifikati fl-Ingilterra fis-sekli 18 u 19. Regoli Marquis of Queensberry
Fatt 8: Big Ben mhix torri tal-arloġġ, iżda l-isem ta’ qanpiena tal-arloġġ
Big Ben huwa l-laqam tal-Great Clock Bell fit-tarf ta’ fuq tal-Palazz ta’ Westminster f’Londra, ir-Renju Unit. It-torri nnifisha, li spiss tissejjaħ Big Ben, uffiċjalment magħrufa bħala t-Torri Eliżabettjana. Madankollu, l-isem “Big Ben” normalment jintuża biex jirreferi kemm għall-qanpiena kif ukoll għat-torri tal-arloġġ.
Il-qanpiena l-kbira, li tiżen aktar minn 13-il tunnellata, inħolqot fl-1858 u tinsab fit-Torri Eliżabettjana. It-torri, iddisinjata mill-arkitetti Charles Barry u Augustus Pugin, tlestiet fl-1859. Il-mekkanżmu tal-arloġġ ġewwa t-torri, magħruf bħala l-Arloġġ il-Kbir ta’ Westminster, huwa wieħed mill-aktar kronometri magħrufa u rikonoxxibbli fid-dinja.
Fatt 9: Ir-RU huwa dar għal 32 Sit tal-Wirt Dinji tal-UNESCO
Siti tal-Wirt Dinji tal-UNESCO fir-RU jinkludu postijiet ikoniċi bħal Stonehenge, it-Torri ta’ Londra, Westminster Abbey u l-Belt ta’ Bath, kif ukoll meravilji naturali bħall-Kosta Ġurassika u Giant’s Causeway. Ir-RU huwa wkoll dar għal diversi siti industrijali, inkluż Ironbridge Gorge u l-Blaenavon Industrial Landscape, li kellhom rwol ewlieni fir-Rivoluzzjoni Industrijali.
Dawn is-Siti tal-Wirt Dinji tal-UNESCO jirrappreżentaw il-wirt kulturali u naturali sinjur tar-Renju Unit u jiġbed miljuni ta’ viżitaturi minn madwar id-dinja kull sena.
Fatt 10: Ġibiltà huwa l-uniku territorju tar-RU fejn tista’ ssuq fuq in-naħa tal-lemin tat-triq
Ġibiltà huwa l-uniku territorju taħt is-sovranità Brittanika fejn it-traffiku huwa fuq in-naħa tal-lemin tat-triq. Minkejja l-fatt li Ġibiltà huwa territorju trans-marin tal-Gran Brittanja, it-traffiku hawn huwa tal-lemin, bħal fir-Spanja ġara. Dan il-mudell uniku tat-traffiku huwa minħabba l-qrub ta’ Ġibiltà mal-Ispanja u r-rabtiet storiċi tiegħu mal-Peniżola Iberika.
Nota: Iċċekkja hawn jekk għandek bżonn liċenzja tas-sewqan internazzjonali biex tikri u ssuq karozza meta żżur ir-RU.
Published April 28, 2024 • 10m to read
