Brze činjenice o Alžiru:
- Stanovništvo: Približno 44 miliona ljudi.
- Glavni grad: Alžir.
- Najveći grad: Alžir.
- Zvanični jezici: Arapski i berberski (tamaziht); francuski se takođe široko koristi.
- Valuta: Alžirski dinar (DZD).
- Vlast: Unitarna polupredsednička republika.
- Glavna religija: Islam, pretežno sunitski.
- Geografija: Smešten u severnoj Africi, graniči sa Sredozemnim morem na severu, Tunisom i Libijom na istoku, Nigerom i Malijem na jugu, Mauritanijom, Zapadnom Saharom i Marokom na zapadu.
Činjenica 1: Alžir je najveća zemlja u Africi
Alžir ima distinkciju da bude najveća zemlja u Africi po površini, pokrivajući približno 2,38 miliona kvadratnih kilometara (919.595 kvadratnih milja). Njegova ekspanzivna teritorija obuhvata raznovrsne geografske karakteristike, uključujući ogromnu Saharu na jugu, planine Atlas na severu i plodne obalne ravnice duž Sredozemnog mora.
Alžirova ogromna veličina ga rangira kao desetu najveću zemlju globalno, prevazilažeći druge značajne nacije u Africi kao što su Demokratska Republika Kongo i Sudan. Ova obimna kopnena masa obuhvata niz klima i pejzaža, od vruće i sušne pustinjske klime u Sahari do umerenijih temperatura u planinskim regionima.
Činjenica 2: Teritorija Alžira je bila pod vlašću mnogih carstva u prošlosti
Kroz svoju istoriju, teritorija današnjeg Alžira je bila pod vlašću različitih carstava i civilizacija, od kojih je svaka ostavila distinktivan trag na njegov kulturni, politički i arhitektonski pejzaž.
- Antička carstva: Region su naseljavala berberska plemena i civilizacije iz antičkih vremena, uključujući Numidijce i Kartažane. Kartaga, moćna feničanska država-grad, vršila je uticaj na obalne oblasti pre sukoba sa Rimom.
- Rimska vlast: Alžir je postao deo Rimskog carstva u 2. veku pre nove ere, poznat kao Numidija i kasnije kao deo provincije Afrika. Rimski uticaj je ostavio značajna arheološka nalazišta kao što su Timgad i Džemila, prikazujući dobro očuvane rimske ruševine i urbanističko planiranje.
- Vandalski i vizantijski period: Nakon pada Zapadnog rimskog carstva, Alžir je došao pod kontrolu Vandala i kasnije Vizantijskog carstva, koje je zadržalo kontrolu nad obalnim regionima.
- Islamski kalifati: U 7. veku nove ere, arapsko-muslimanske vojske su osvojile Alžir, uvodeći islam i uspostavljajući različite islamske dinastije kao što su Omajadi, Abasidi i Fatimidi. Islamska vlast je transformisala Alžir kulturno i politički, sa gradovima kao što je Alžir koji su postali istaknuti centri islamske civilizacije.
- Osmanska i francuska kolonizacija: Alžir je došao pod osmansku vlast u 16. veku, praćenu francuskom kolonizacijom u 19. veku. Francuska vlast je trajala do stecanja nezavisnosti Alžira 1962. godine nakon dugotrajnog rata za nezavisnost.
- Nezavisan Alžir: Od stecanja nezavisnosti, Alžir se političkki i kulturno razvijao, nastojeći da stvori moderan nacionalni identitet zadržavajući svoje bogato istorijsko nasleđe.
Činjenica 3: Alžir ima 7 UNESCO-vih svetskih baštinskih mesta
Alžir se ponosi sa 7 UNESCO-vih svetskih baštinskih mesta, prikazujući svoje bogato kulturno i istorijsko nasleđe.
- Al Qal’a Beni Hammad – Smešten u planinama Hodna, ovo mesto uključuje ruševine prvog glavnog grada dinastije Hammadid, iz 11. veka. Sadrži monumentalne ostatke koji svedoče o veličini srednjovekovnog grada.
- Džemila – Takođe poznata kao Cuicul, Džemila je antički rimski grad u severozapadnom delu Alžira. Čuva izuzetne rimske ruševine, uključujući dobro očuvane forume, hramove, bazilike, slavoluke pobede i kuće sa prelepim mozaiknim podovima.
- Dolina M’zab – Ovaj kulturni pejzaž je dom grupa od pet oaznih gradova (Gardaja, Beni Isguen, Bu Nura, El Atuef i Melika), naseljenih od 11. veka. Gradovi su izgrađeni tradicionalnim metodama i prilagođeni su surovoj pustinjskoj sredini.
- Tassili n’Ajjer – Smešten u Sahari, Tassili n’Ajjer je poznat po svojoj praistorjskoj stenjskoj umetnosti koja prikazuje antične ljudske aktivnosti, od 12.000 godine pre nove ere do 100 godine nove ere. Umetnost uključuje scene lova, plesa i rituala, pružajući uvid u rani saharski život.
- Timgad – Osnovan od strane cara Trajana oko 100. godine nove ere, Timgad je dobro očuvan rimski kolonijalni grad u planinama Aures. Njegov mrežasti plan, tipičan za rimski urbanizam, uključuje forum, hramove, amfiteatar i terme, prikazujući rimsku građansku arhitekturu.
- Tipasa – Smešten na obali Alžira, Tipasa je antičko punsko trgovačko mesto koje je osvojio Rim i pretvorio u stratešku bazu za osvajanje kraljevstava Mauritanije. Sadrži jedinstven sklop feničanskih, rimskih, ranohršćanskih i vizantijskih ruševina.
- Kasba Alžira – Kasba je jedinstven arhitektonski primer istorijske urbane strukture u Alžiru, iz osmanskog perioda. Uključuje uske ulice, trgove, džamije i osmanske palate, pružajući uvid u osmansku prošlost Alžira.
Napomena: Ako planirate da posetite Alžir, proverite da li vam je potrebna međunarodna vozačka dozvola u Alžiru da iznajmite i vozite automobil.
Činjenica 4: Većinu zemlje čini Sahara
Pokrivajući približno 80% ukupne površine zemlje, Sahara se prostire kroz ogromne delove južnih i jugoistočnih regiona Alžira. Ovaj sušni pejzaž karakterišu ogromne peščane dine, stenoviti platoi i retka vegetacija prilagođena pustinjskim uslovima.
Sahara u Alžiru nije značajna samo po svojoj veličini već i po svojim raznovrsnim geološkim formacijama i antičkim kulturnim mestima. Uključuje Nacionalni park Tassili n’Ajjer, UNESCO-vo svetsko baštinsko mesto poznato po svojoj praistorjskoj stenskoj umetnosti i dramatičnim formacijama peščara. Ekstremna klima i teren pustinje predstavljaju značajne izazove za ljudsko naseljavanje, sa većinom naselja grupisanih oko oaza i duž severnog obalnog pojasa gde vladaju povoljniji uslovi.
Činjenica 5: Nacionalna životinja Alžira je fenček
Nacionalna životinja Alžira je fenček (Vulpes zerda), mala noćna vrsta lisice prilagođena pustinjskoj sredini. Poznat po svojim karakterističnim velikim ušima koja pomažu u rasipanju toplote i oštrim čulima, fenček je jedinstveno prilagođen preživljavanju u surovim uslovima Sahare, koja pokriva veći deo teritorije Alžira.
Ove lisice su poznate po svom peščano obojenom krznu koje ih kamuflaže protiv pustinjskog peska, i uglavnom se hrane malim glodarima, insektima i biljkama. Njihova sposobnost da izdržavaju visoke temperature i čuvaju vodu čini ih ikoničnim simbolom pustinjske ekologije Alžira i otpornosti u izazovnim sredinama.
Činjenica 6: Alžir ima velike rezerve nafte i gasa
Alžir poseduje značajne rezerve i nafte i prirodnog gasa, koje igraju ključnu ulogu u njegovoj ekonomiji i globalnim energetskim tržištima. Evo nekoliko ključnih činjenica o rezervama nafte i gasa u Alžiru:
- Rezerve nafte: Alžir je treći najveći proizvođač nafte u Africi i poseduje značajne dokazane rezerve nafte. Prema nedavnim procenama, dokazane rezerve nafte Alžira iznose oko 12,2 milijarde barela. Proizvodnja nafte u zemlji je istorijski bila koncentrisana oko naftnog polja Hassi Messaoud, jednog od najvećih u Africi.
- Rezerve prirodnog gasa: Alžir je glavni igrač na globalnom tržištu prirodnog gasa, rangirajući među najvećim izvoznicima tečnog prirodnog gasa (LNG). Zemlja se ponosi značajnim dokazanim rezervama prirodnog gasa, procenjenim na oko 4,5 triliona kubnih metara. Ključna polja prirodnog gasa uključuju Hassi R’Mel, In Salah i Gassi Touil.
- Ekonomski značaj: Izvoz nafte i gasa čini okosniću alžirske ekonomije, čineći značajan deo vladinih prihoda i izvoznih zarada. Energetski sektor zemlje je privukao značajne strane investicije i igra ključnu ulogu u njenom ekonomskom razvoju.
Činjenica 7: Alžir je poznat po svojoj urmi
Alžir ima značajnu reputaciju zbog svoje proizvodnje urmi, koje nisu samo osnovna namirnica u alžirskoj kuhinji već i ključni poljoprivredni izvoz. Veliki nasadi palmi urmi u zemlji, posebno u severnoj Sahari i drugim pogodnim regionima, donose široku raznovrsnost urmi poznatih po svojim bogatim ukusima i nutritivnim vrednostima. Među njima su Deglet Nour, Medjool i Ghars posebno poznate po kvalitetu i ukusu.
Kulturno, urme zauzimaju posebno mesto u alžirskim tradicijama. Obično se koriste u pripremi lokalnih jela i desert, prikazujući svoju svestranost i važnost u svakodnevnim kulinarskim praksama. Štaviše, urme igraju značajnu ulogu u društvenim i religijskim kontekstima, često se služe kao gest gostoprimstva tokom okupljanja i proslava.
Činjenica 8: Alžirci piju puno čaja
Alžirci imaju snažnu tradiciju konzumiranja čaja tokom dana, pri čemu je čaj od nane najpopularnija varijanta. Ovaj tradicionalni čaj, lokalno poznat kao “atay b’nana” ili jednostavno “atay”, pravi se kuvanjem listova zelenog čaja sa svežim listovima nane i velikim količinama šećera u ključaloj vodi.
Pijenje čaja u Alžiru prevazilazi obično osveženje; to je kulturna praksa koja podstiče povezivanje zajednice i gostoprimstvo. Služenje čaja je gest topline i dobrodošlice u alžirskim domovima, nudi se gostima kao znak poštovanja i prijateljstva. Često ga prati razgovor, užina kao što su urme ili pecivo, a ponekad čak i dim iz tradicionalne vodene lule (šiša ili nargila).
Pored svog društvenog značaja, čaj takođe igra ulogu u religijskim i ceremonijskim kontekstima. Tokom Ramazana, meseca posta, čaj se posebno ceni kao sredstvo za prekidanje posta u sutonu (iftar).
Činjenica 9: Alžirci vole fudbal
Alžirska ljubav prema fudbalu je evidenta u žestini koja okružuje lokalne utakmice, međunarodna takmičenja i velika turnire kao što su Kup afričkih nacija i FIFA Svetsko prvenstvo. Utakmice na kojima nastupa alžirska reprezentacija, poznata kao Pustinjske lisice, izazivaju nacionalni ponos i solidarnost, privlačeći masovnu podršku navijača koji prate njihov put sa nepokolebljivom predanošću.
Uticaj sporta se proširuje van terena, oblikujući društvene interakcije, diskusije, pa čak i politički diskurs ponekad. Alžirci se okupljaju u kafićima, kućama i javnim trgovima da zajedno gledaju utakmice, slavleći pobede i tugujeći za porazima kao kolektivno iskustvo.
Alžir je proizveo talentovane igrače koji su ostavili svoj trag u domaćim ligama i međunarodnim klubovima, dodatno podsticajući nacionalnu strast prema fudbalu. Ovi sportisti služe kao uzori i izvori inspiracije za mlade aspirantske igrače širom zemlje.
Činjenica 10: Alžir je druga zemlja bez malarije u Africi
Uspeh Alžira u eliminaciji malarije može se pripisati nekoliko faktora. Robusne inicijative javnog zdravlja, uključujući široku distribuciju mreža protiv komaraca tretiranih insekticidom, programe prskanja unutrašnjih prostorija i efikasno upravljanje slučajevima, igrali su ključnu ulogu u smanjenju prenošenja malarije. Snažna zdravstvena infrastruktura zemlje, podržana vladinim i međunarodnim partnerstvima, omogućila je brzu dijagnozu i lečenje slučajeva malarije, doprinoseći ukupnom smanjenju incidencije malarije.
Published June 29, 2024 • 12m to read
