10 zanimljivih činjenica o Turskoj

Kratke činjenice o Turskoj:

• Lokacija: Turska je transkontinentalna zemlja, koja se proteže i u istočnu Evropu i u zapadnu Aziju.
• Glavni grad: Ankara.
• Službeni jezik: turski.
• Valuta: turska lira (TRY).
• Stanovništvo: oko 83 miliona.
• Veličina: Pokrivajući površinu od oko 783.356 kvadratnih kilometara, Turska ima raznolik teren i bogato istorijsko nasljeđe.

Činjenica 1: Istanbul se nalazi na dva kontinenta odjednom

Istanbul, najveći grad u Turskoj, fascinantna je metropola koja se proteže na dva kontinenta: Evropu i Aziju. Grad je podijeljen Bosporskim moreuzom, uskim plovnim putem koji je igrao ključnu ulogu u historiji Istanbula.

Geografski, evropska strana Istanbula pokriva oko 5.343 kvadratnih kilometara, dok azijska strana obuhvata oko 2.730 kvadratnih kilometara. Bospor, širine od 700 metara do 3.000 metara, služi kao prirodna granica između ova dva kontinenta.

Istorijski gledano, Istanbul, ranije poznat kao Vizantija, a kasnije Konstantinopolj, je vekovima bio strateški značajan grad. Služio je kao glavni grad Vizantijskog carstva, a kasnije i Osmanskog carstva. Ikonična Aja Sofija, u početku katedrala, zatim džamija, a sada muzej, predstavlja simbol raznolike istorije grada.

Činjenica 2: Na teritoriji Turske bilo je mnogo drevnih civilizacija

Turska ima bogatu istoriju koja se proteže kroz milenijume i ugošćuje brojne drevne civilizacije. Evo nekoliko ključnih primjera:

1. Hetiti: Procvat u Anadoliji oko 1600-1200 p.n.e., Hetitsko carstvo je bilo jedna od glavnih sila antičkog svijeta. Hatuša, njihov glavni grad, sada je Hattusha i nalazi se na UNESCO-vom popisu svjetske baštine.
2. Frigijci: Zauzimajući centralnu i zapadnu Anadoliju u 8. do 7. vijeku prije nove ere, Frigijci su poznati po legendarnom kralju Midi. Drevni grad Gordion bio je njihov glavni grad.
3. Lidijci: Procvat od 7. do 6. vijeka prije nove ere, Lidijci su bili poznati po svom bogatstvu, koje se dijelom pripisuje upotrebi plemenitih metala poput zlata i srebra. Sard je bio veliki lidijski grad.
4. Urartu: U istočnom dijelu Anadolije, Urartu (9.–6. vijek prije nove ere) ostavio je za sobom impresivne tvrđave, poput zamka Van, i napredne sisteme za navodnjavanje.
5. Grčko i Rimsko Carstvo: Dijelovi Turske bili su sastavni dio i grčke i rimske civilizacije. Efez, Troja i Afrodizija su značajna arheološka nalazišta iz ovog doba.
6. Vizantijska imperija: Sa Vizantijom (kasnije Konstantinopol, sada Istanbul) kao glavnim gradom, Vizantijsko carstvo je imalo trajan uticaj na regiju više od jednog milenijuma.
7. Seldžuci i Osmansko carstvo: Seldžuci, a kasnije i Osmanlije, odigrali su ključnu ulogu u oblikovanju istorije Turske od 11. stoljeća nadalje, pri čemu je Osmansko carstvo postalo moćna sila u 14. stoljeću i trajalo do početka 20. stoljeća.

Činjenica 3: Poznata turistička ruta nazvana je po jednom od njih

Likijska staza, ili Likijski put, je duga pješačka staza u jugozapadnoj Turskoj. Proteže se oko 540 kilometara (335 milja) duž obale Likije, drevnog regiona koji je postojao tokom gvozdenog doba i klasične antike.

Likijci su bili autohtoni narod Anadolije, a njihova civilizacija je napredovala od 15. vijeka prije nove ere do 546. godine prije nove ere kada je Perzijsko carstvo osvojilo regiju. Likijska staza je dobila ime po ovoj drevnoj civilizaciji, a planinarima nudi izvanredno putovanje kroz raznolike pejzaže, uključujući obalne staze, planinski teren i slikovita sela.

Uz stazu, planinari mogu istražiti brojne istorijske znamenitosti, uključujući drevne likijske gradove, grobnice i amfiteatre. Ruta pruža jedinstven spoj prirodnih ljepota i arheoloških čuda, što je čini popularnom destinacijom za one koji traže i avanturu i uvid u bogatu povijest Turske.

Činjenica 4: Neka od najstarijih naselja pronađena su i u Turskoj

Turska je dom nekih od najstarijih naselja na svijetu, pružajući neprocjenjiv uvid u ljudsku istoriju i rane civilizacije. Evo nekoliko zapaženih primjera:

1. Göbekli Tepe: Smješten na jugoistoku Turske, Göbekli Tepe je arheološko nalazište koje datira iz otprilike 9600. godine prije nove ere, što ga čini jednim od najstarijih poznatih hramskih kompleksa na svijetu. Lokalitet se sastoji od masivnih kamenih stubova raspoređenih u krug, što ukazuje na napredne arhitektonske i simboličke mogućnosti u predpoljoprivrednom društvu.
2. Çatalhöyük: Smješten u centralnoj Anadoliji, Çatalhöyük je neolitsko naselje koje je postojalo oko 7500. godine prije Krista. Smatra se jednim od najstarijih poznatih urbanih centara na svijetu. Lokalitet otkriva složeno društvo sa gusto zbijenim kućama od blatnih cigala, razrađenim zidnim slikama i dokazima rane poljoprivrede.

Činjenica 5: Jedno od najposjećenijih i najpoznatijih mjesta u Turskoj je Kapadokija

Kapadokija je poznata po svom jedinstvenom i zadivljujućem pejzažu, koji se često naziva “muzejem na otvorenom” zbog svog bogatog istorijskog i geološkog značaja. Evo nekih ključnih karakteristika:

1. Vilinski dimnjaci i jedinstvene stijene: Nadrealni krajolik Kapadokije karakteriziraju vilinski dimnjaci, konusne stijene nastale vulkanskom aktivnošću. Ova prirodna čuda, zajedno sa drugim karakterističnim kamenim formacijama, stvaraju očaravajuće i vanzemaljsko okruženje.
2. Göreme muzej na otvorenom: Göreme je grad u Kapadokiji u kojem se nalazi Göreme muzej na otvorenom, pod zaštitom UNESCO-a. Muzej sadrži skup crkava i manastira isklesanih u stijenama sa lijepo očuvanim freskama koje datiraju iz 10. do 12. stoljeća. Ove crkve, uklesane u mekani vulkanski tuf, služile su kao bogomolje ranih hrišćana.
3. Pećinski stanovi i podzemni gradovi: Pejzaž Kapadokije prošaran je pećinskim nastambama i cijelim podzemnim gradovima uklesanim u meku stijenu. Ove strukture su drevni stanovnici koristili kao domove, skladišta i skrovišta. Derinkuyu i Kaymaklı su značajni podzemni gradovi u regionu.
4. Vožnja balonom na vrući zrak: Region je također poznat po svojim vožnjama balonom na vrući zrak, pružajući zadivljujuću i jedinstvenu perspektivu kapadokijskog pejzaža, posebno tokom izlaska sunca. Baloni lebde iznad vilinskih dimnjaka i nude panoramski pogled na geološka čuda regije.

Napomena: Ako planirate posjetiti zemlju, saznajte da li vam je potrebna međunarodna vozačka dozvola u Turskoj za vožnju.

Činjenica 6: Turci vole čaj i piju ga uvijek i svuda

Čaj je sastavni dio turske kulture u kojem se uživa tokom cijelog dana u različitim okruženjima. Simbolizira gostoprimstvo, a domaćini gostima nude čaj kao gest topline. Turski čaj je obično jak i služi se u malim čašama u obliku tulipana. Čajne bašte, poznate kao çay houses, popularna su mjesta za druženje, doprinoseći živoj atmosferi. U urbanim sredinama, ulični prodavci lutaju s mobilnim kolicima za čaj, nudeći čaj prolaznicima. Osim svoje konzumacije, čaj njeguje veze, a zajedničke šoljice često izazivaju razgovore i stvaraju osjećaj drugarstva među ljudima.

Činjenica 7: Djed Mraz je rođen na teritoriji Turske

Legendarna figura povezana sa Djedom Mrazom, Sveti Nikola, rođen je u drevnom likijskom gradu Patari, koji se nalazi u današnjoj Turskoj. Sveti Nikola, hrišćanski episkop, živeo je u 4. veku nove ere. Njegova reputacija velikodušnosti i darivanja, posebno potrebitima, doprinijela je razvoju moderne figure Djeda Mraza.

Sveti Nikola je postao zaštitnik djece, pomoraca i raznih gradova, a priče o njegovim dobrotvornim djelima širile su se nadaleko. Tokom vekova, priče su se razvijale, a različite kulture su prilagodile lik Svetog Nikole u poznatog Djeda Mraza kakvog danas poznajemo.

Činjenica 8: Dom kebaba Turske

Turska je poznata kao rodno mjesto kebaba, kulinarske tradicije koja je postala popularna širom svijeta. Pojam obuhvata raznoliku paletu jela sa roštilja ili pečenog mesa. Turski ćevapi, duboko ukorijenjeni u historiju, odražavaju utjecaj Osmanskog carstva. Često sadrže meso poput janjetine, govedine, piletine i ribe, marinirano mješavinom začina, jogurta i začinskog bilja. Tehnike kuhanja uključuju pečenje na otvorenoj vatri ili okomitoj peci, čuvajući prirodne arome i sokove mesa. Regionalni specijaliteti daju dodatnu raznolikost svijetu turskih ćevapa. Ovo kulinarsko nasljeđe ostavilo je trajan utjecaj, s ćevapima koji se uživaju širom svijeta i utječu na različite međunarodne kuhinje.

Činjenica 9: Turska ima mnogo nacionalnosti i etničkih grupa

Tursku karakteriše raznoliko stanovništvo koje uključuje različite etničke i nacionalnosti. Iako se većina stanovništva izjašnjava kao Turci, postoji i nekoliko etničkih grupa i manjina. Koncept turskog identiteta prvenstveno je vezan za turski narod, ali je bitno prepoznati kulturnu i istorijsku raznolikost unutar zemlje.

Osim Turaka, Turska je dom raznih etničkih grupa, uključujući Kurde, Arape, Čerkeze, Laze, Jermene, Grke i druge. Ove grupe doprinose kulturnom mozaiku zemlje, svaka sa svojim jedinstvenim jezikom, tradicijom i naslijeđem.

Turski narod, koji je prvenstveno turskog porijekla, ima istorijske veze sa srednjom Azijom. Turske migracije iz Centralne Azije u Anadoliju odvijale su se stoljećima, posebno tokom Seldžučkog i Osmanskog perioda. Porodica turskih jezika čini osnovu turskog jezika kojim se govori u današnjoj Turskoj.

Činjenica 10: Đavolje oko je najprodavaniji suvenir u Turskoj

“Zlo oko” ili “Nazar Boncugu” je uobičajen i dobro poznat simbol u turskoj kulturi. Vjeruje se da “Zlo oko” štiti od “prokletstva zlog oka” i često se ugrađuje u različite oblike nakita, privjesaka za ključeve, ukrasa i drugih ukrasnih predmeta. Vjerovanje u zaštitnu moć Zlog oka duboko je ukorijenjeno u turskom folkloru i prevladava u mnogim mediteranskim i bliskoistočnim kulturama.