1. Homepage
  2.  / 
  3. Blog
  4.  / 
  5. 10 Fatti Interessanti dwar il-Ġordanja
10 Fatti Interessanti dwar il-Ġordanja

10 Fatti Interessanti dwar il-Ġordanja

Fatti mgħaġġla dwar il-Ġordanja:

  • Popolazzjoni: Madwar 10 miljun ruħ.
  • Kapitali: Amman.
  • L-Akbar Belt: Amman.
  • Lingwa Uffiċjali: Għarbi.
  • Lingwi Oħra: L-Ingliż huwa mifhum ħafna u jintuża fin-negozju u fl-edukazzjoni.
  • Munita: Dinar Ġordanjan (JOD).
  • Gvern: Monarkija kostituzzjonali parlamentari unitarja.
  • Reliġjon Prinċipali: Islam, prinċipalment Sunni.
  • Ġeografija: Tinsab fil-Lvant Nofsani, imdawra mill-Għarabja Sawdita fin-nofsinhar u fil-lvant, l-Iraq fil-grigal, is-Sirja fit-tramuntana, u l-Iżrael u l-West Bank fil-punent.

Fatt 1: L-isem tal-pajjiż Ġordanja huwa relatat ma’ xmara mill-Bibbja

Ix-Xmara tal-Ġordanja tgħaddi mir-reġjun, u sservi bħala konfin u punt fokali f’narrattivi bibliċi diversi.

Fl-Ebrajk, l-isem “Ġordanja” jiġi mill-kelma għerq “yarad,” li tfisser “jniżel” jew “jdoqq ‘l isfel.” Dan l-isem jirrifletti l-karatteristika tax-xmara li tgħaddi mill-Baħar tal-Galilea fit-tramuntana lejn il-Baħar Mejjet fin-nofsinhar, u tniżel mill-Wied tar-Rift tal-Ġordanja.

Ix-Xmara tal-Ġordanja hija assoċjata mill-qrib ma’ diversi avvenimenti u figuri ewlenin fil-Bibbja. Hija magħrufa għall-post fejn Ġwanni l-Battista għammed lil Ġesù Kristu. Barra minn hekk, il-qsim tax-Xmara tal-Ġordanja mill-Iżraeljani taħt it-tmexxija ta’ Joshua kien l-indikatur tad-dħul tagħhom fl-Art Imwiegħda wara l-eżodu tagħhom mill-Eġittu.

High ContrastCC BY 3.0 DE, via Wikimedia Common

Fatt 2: Il-Baħar Mejjet fil-Ġordanja huwa l-aktar post baxx fuq l-art

Il-Baħar Mejjet, li jinsab fuq il-konfin bejn il-Ġordanja u l-Iżrael, huwa magħruf bħala l-aktar post baxx fuq il-wiċċ tal-Art. Jinsab madwar 430 metru (1,411 pied) taħt il-livell tal-baħar, u dan jagħmilha l-akbar fond fuq l-art. Din il-karatteristika ġeografika unika tikkontribwixxi għas-salinità notevoli tal-Baħar Mejjet, li hija madwar għaxar darbiet ogħla minn dik tal-oċeani tad-dinja. Il-kontenut għoli tal-melħ jagħmilha aktar faċli għall-individwi biex joffqu mingħajr sforz fl-ilmijiet tagħha, esperjenza distintiva għall-viżitaturi tar-reġjun.

Fatt 3: Il-kapitali tal-Ġordanja hija waħda mill-aktar bliet antiki fid-dinja

Il-kapitali tal-Ġordanja, Amman, hija verament waħda mill-aktar bliet abitati kontinwament antiki fid-dinja, b’storja li tmur lura diversi millenni. Oriġinarjament magħrufa bħala “Philadelphia” matul il-perjodu Greko-Ruman tagħha, il-pożizzjoni strateġika ta’ Amman ikkontribwiet għat-tul ta’ ħajjitha u s-sinifikat tagħha matul l-istorja.

L-evidenza arkeoloġika tindika li l-insedjamenti eżistew fiż-żona ta’ Amman tal-lum kemm lura bħala l-perjodu Neolitiku (7000-5000 QK). Il-prominenza tal-belt kibet matul l-Età tal-Bronż u l-Età tal-Ħadid, meta kienet magħrufa bħala “Rabbath Ammon” u serviet bħala l-kapitali tar-renju Ammonit.

Taħt ħakkiema diversi, inklużi l-Griegi, ir-Rumani, u l-Biżantini, Amman kompliet tirnexxxi bħala ċentru reġjonali importanti minħabba l-pożizzjoni strateġika tagħha ma’ rotot tal-kummerċ antiki. Kien matul il-perjodu Ruman li l-belt ġiet uffiċjalment imsemmija Philadelphia, wara l-ħakkiem Philadelphus tal-Eġittu Ptolemaiku.

Elias Rovielo, (CC BY-NC-SA 2.0)

Fatt 4: Hemm ħafna siti arkeoloġiċi fil-Ġordanja

Ir-reġjun tal-Ġordanja huwa għani bi siti arkeoloġiċi li jixhdu għall-imperjali u ċivilizzazzjonijiet diversi li abitaw iż-żona matul l-istorja. Dawn is-siti jkopru perjodi diversi u jirriflettu s-sinifikat kulturali, reliġjuż, u politiku tal-pożizzjoni strateġika tal-Ġordanja fid-dinja antika.

Xi punti arkeoloġiċi notevoli fil-Ġordanja jinkludu:

  1. Petra: Magħrufa bħala l-“Belt Roża,” Petra hija sit tal-Wirt Dinji tal-UNESCO u waħda mill-aktar għaġajeb arkeoloġiċi magħrufa tal-Ġordanja. Mibnija min-Nabateji madwar 300 QK, Petra fiha arkitettura impressjonanti maqtugħa fil-blat u serviet bħala ċentru ewlieni tal-kummerċ u belt tal-karavani.
  2. Jerash: Tinsab fit-tramuntana ta’ Amman, Jerash hija belt Greko-Rumana miżmuma b’mod eċċezzjonali. Irnexxiet matul il-perjodu Ruman u fiha ruini impressjonanti bħal tempji, teatri, u toroq kolonnali.
  3. Il-Ċittadella ta’ Amman: Tinsab fil-qalba ta’ Amman, iċ-Ċittadella hija sit antik b’evidenza ta’ okkupazzjoni li tmur lura għall-Età tal-Bronż. Fiha ruini minn perjodi diversi, inklużi Ruman, Biżantin, u Umajjad.
  4. Umm Qais (Gadara): Dan is-sit arkeoloġiku fit-tramuntana tal-Ġordanja jħares lejn il-Baħar tal-Galilea u l-Golan Heights. Kienet belt Greko-Rumana antika magħrufa għall-veduti spettakolari u r-ruini miżmuma sewwa.
  5. Qasr Amra: Kastell tad-deżert u sit tal-Wirt Dinji tal-UNESCO, Qasr Amra tmur lura għall-perjodu Islamiku bikri (8 seklu WK). Hija magħrufa għall-affreska miżmuma sewwa li turi xeni tal-ħajja ta’ kuljum u figuri mitoloġiċi.
  6. Madaba: Magħrufa għall-mużajki tal-perjodu Biżantin, b’mod partikolari l-Mappa tal-Madaba magħrufa, li turi l-Art Mqaddsa fis-6 seklu WK.

Nota: Meta tippjana gol self-drive ta’ siti storiċi, iċċekkja jekk għandekx bżonn Liċenzja Internazzjonali tas-Sewqan fil-Ġordanja biex tikri u ssuq karozza.

Fatt 5: M’hemmx kważi ebda foresti fil-Ġordanja, inqas minn 2% tat-territorju

Il-Ġordanja hija prinċipalment ħakka u kkaratterizzata minn pajsaġġi tad-deżert, li jillimita l-preżenza ta’ foresti fil-pajjiż. Inqas minn 2% tat-territorju tal-Ġordanja huwa kopert minn foresti jew artijiet tal-injam. Din in-nuqqas ta’ żoni forestat hija prinċipalment minħabba l-klima ħakka tal-pajjiż, it-tħassib limitat, u r-rati għoljin ta’ evaporazzjoni, li jpoġġu sfidi sinifikanti għat-tkabbir tas-siġar u l-veġetazzjoni.

Il-maġġoranza tal-veġetazzjoni naturali tal-Ġordanja tikkonsisti minn arbusti reżistenti għan-nixfa, ħaxix, u pjanti tad-deżert adattati għall-kondizzjonijiet ħokk. Dawn il-pjanti għandhom rwol kruċjali fl-istabilizzazzjoni tal-ħamrija, il-prevenzjoni tal-erożjoni, u l-appoġġ għall-fawna lokali fl-ambjent tad-deżert.

Daniel CaseCC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

Fatt 6: Il-lvant nofsani huwa għani fiż-żejt, iżda mhux il-Ġordanja

Ir-reġjun tal-Lvant Nofsani huwa magħruf għar-riżervi kbar taż-żejt tiegħu, li influwenzaw b’mod sinifikanti s-swieq globali tal-enerġija u d-dinamika ġeopolitika. Pajjiżi bħall-Għarabja Sawdita, l-Iraq, l-Iran, il-Kuwait, u l-Emirati Għarab Magħquda huma fost l-akbar produtturi u esportaturi taż-żejt fid-dinja.

Madankollu, il-Ġordanja hija eċċezzjoni fil-Lvant Nofsani meta jiġi għar-riżorsi taż-żejt. Mhux bħall-ġirien għaġin taż-żejt tagħha, il-Ġordanja għandha riżervi limitati taż-żejt u kapaċitajiet ta’ produzzjoni. Il-formazzjonijiet ġeoloġiċi tal-pajjiż ma pproduxewx kwantitajiet sinifikanti ta’ żejt meta mqabbla ma’ partijiet oħra tar-reġjun. Bħala riżultat, il-Ġordanja tiddependi ħafna fuq iż-żejt u l-gass naturali importati biex tilħaq il-ħtiġijiet tal-enerġija tagħha u tħaddem l-ekonomija tagħha.

Fatt 7: Il-Ġordanja għamlet progress kbir fl-introduzzjoni tal-enerġija rinnovabbli

Minkejja r-riżorsi naturali limitati tagħha, inklużiż żejt, il-Ġordanja tat prijorità lill-enerġija rinnovabbli biex iżżid is-sigurtà tal-enerġija, tnaqqas id-dipendenza fuq l-importazzjonijiet, u titfif l-impatti ambjentali.

Żviluppi ewlenin fis-settur tal-enerġija rinnovabbli tal-Ġordanja jinkludu:

  • Enerġija Solari: Il-Ġordanja għandha riżorsi solari abbondanti, li jagħmlu l-enerġija solari l-fokus primarju tal-istrateġija tal-enerġija rinnovabbli tagħha. Il-pajjiż implimenta diversi proġetti solari fuq skala kbira, inklużi l-Impjant tal-Enerġija Solari ta’ Ma’an u l-Impjant tal-Enerġija Solari ta’ Quweira, li jikkontribwixxu għall-kapaċità tal-enerġija rinnovabbli tagħha.
  • Enerġija tar-Riħ: L-enerġija tar-riħ qed tikseb wkoll momentum fil-Ġordanja, b’mod partikolari f’żoni b’kondizzjonijiet favorevoli tar-riħ. Il-Mixta tar-Riħ ta’ Tafila, per eżempju, hija l-ewwel mixta tar-riħ fuq skala ta’ utilità fil-Ġordanja u żiedet kapaċità sinifikanti fil-portafoll tal-enerġija rinnovabbli tal-pajjiż.
Chumash11CC BY 4.0, via Wikimedia Commons

Fatt 8: Il-belt Rumana antika ta’ Jerash hija waħda mill-aqwa miżmuma barra l-Italja

Il-belt Rumana antika ta’ Jerash fil-Ġordanja taqqa’ bħala xhieda għall-wirt dejjiemi taċ-ċivilizzazzjoni Rumana barra l-Italja. Ir-ruini miżmuma notevolment tagħha jipprovdu dehra vivida fil-grandezza u l-ippjanar urban ta’ belt provinċjali li kienet tirnexxxi matul l-Imperu Ruman. Is-splendur arkitettoniku ta’ Jerash jinkludi toroq kolonnali, tempji, teatri, u pjazez pubbliċi, kollha ppjanati bir-reqqa f’mudell bħal grilja tipiku tad-disinn urban Ruman.

Waħda mill-aktar karatteristiċi ikoniċi ta’ Jerash hija l-Pjazza Ovali, pjazza pubblika spazjuża mdawra bi kolonni Ioniċi u mfruxija bil-ġebel. Din il-pjazza serviet bħala l-qalba vibranti tal-attivitajiet ċiviċi u kummerċjali, mimli bi negozjanti, artisti, u ċittadini li kienu jagħmlu l-ħajja ta’ kuljum tagħhom. Fil-qrib, it-Teatru tan-Nofsinhar, magħruf għall-akustika impressjonanti u l-kapaċità tal-ġlus ta’ sa 3,000 spettatur, ospita rappriżentazzjonijiet teatrali u avvenimenti kulturali, li juri r-rikkezza kulturali u l-intratteniment tal-belt.

Fatt 9: Il-Ġordanja għandha aċċess għall-Baħar l-Aħmar permezz tal-Golf ta’ Aqaba

Il-Golf ta’ Aqaba huwa estensjoni grigali tal-Baħar l-Aħmar li tinsab bejn il-Peniżola tas-Sinai (Eġittu) u l-Peniżola Għarbija (Għarabja Sawdita u Ġordanja). L-unika kosta tal-Ġordanja hija tul ix-xatt tat-tramuntana tal-Golf ta’ Aqaba, fejn tinsab il-belt tal-port ta’ Aqaba.

Aqaba sservi bħala l-bib marittmu primarju tal-Ġordanja għar-reġjun tal-Baħar l-Aħmar. Hija strateġikament sinifikanti għall-kummerċ u t-turiżmu tal-Ġordanja, u toffri aċċess għal rotot ta’ tbaħħir internazzjonali u tiffaċilita attivitajiet ekonomiċi relatati mat-tbaħħir, is-sajd, u t-turiżmu tul il-kosta tal-Baħar l-Aħmar.

I, Aviad2001CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

Fatt 10: Ħafna films ġew iffilmjati fil-Ġordanja

Wieħed mill-aktar films magħrufa li ġie mfasssal fil-Ġordanja huwa “Lawrence of Arabia” (1962), li uża l-pajsaġġi stupendu tad-deżert ta’ Wadi Rum bħala sfond għall-xenijiet epiċi tiegħu. Il-konkavi ikoniċi tar-ramel aħmar u l-formazzjonijiet tal-blat ta’ Wadi Rum minn dakinhar dehru f’films oħra numerużi, inklużi “The Martian” (2015), “Transformers: Revenge of the Fallen” (2009), u “Rogue One: A Star Wars Story” (2016).

Barra minn hekk, il-belt antika ta’ Petra kienet post popolari għall-filming. L-arkitettura impressjonanti maqtugħa fil-blat tagħha, inklużi t-Teżor ikoniku (Al-Khazneh), dehret f’films bħal “Indiana Jones and the Last Crusade” (1989) u “The Mummy Returns” (2001).

Films oħra li ġew iffilmjati fil-Ġordanja jinkludu “Red Sea Diving Resort” (2019), ibbażat fuq avvenimenti veri, li uża l-belt kostali ta’ Aqaba u l-ilmijiet madwarha, u “Promised Land” (2012), li tfilmja f’postijiet diversi madwar il-pajjiż.

Apply
Please type your email in the field below and click "Subscribe"
Subscribe and get full instructions about the obtaining and using of International Driving License, as well as advice for drivers abroad