1. Homepage
  2.  / 
  3. Blog
  4.  / 
  5. 10 Fatti Interessanti Dwar Il-Gambja
10 Fatti Interessanti Dwar Il-Gambja

10 Fatti Interessanti Dwar Il-Gambja

Fatti mgħaġġla dwar Il-Gambja:

  • Popolazzjoni: Madwar 2.7 miljun ruħ.
  • Kapitali: Banjul.
  • L-Akbar Belt: Serekunda.
  • Lingwa Uffiċjali: L-Ingliż.
  • Lingwi Oħra: Mandinka, Wolof, Fula, u lingwi indiġeni oħra.
  • Munita: Dalasi Gambjana (GMD).
  • Gvern: Repubblika presidenzjali unitarja.
  • Reliġjon Ewlenija: Islam, b’popolazzjoni Kristjana żgħira.
  • Ġeografija: Tinsab fl-Afrika tal-Punent, Il-Gambja hija l-iżgħar pajjiż fil-kontinent Afrikan, imdawra mis-Senegal, ħlief għall-kosta tagħha mal-Oċean Atlantiku. Il-pajjiż isegwi t-triq tax-Xmara Gambja, li hija ċentrali għall-ġeografija tagħha.

Fatt 1: Il-Gambja għandha forma mill-aqwa ġewwa s-Senegal tul ix-xmara

Il-Gambja għandha forma ġeografika unika, peress li hija pajjiż twil li jimtedd tul ix-Xmara Gambja fl-Afrika tal-Punent, kompletament imdawra mis-Senegal ħlief għall-kosta żgħira tagħha mal-Oċean Atlantiku. Il-fruntieri tal-Gambja jimteddu f’strixxa dejqa ta’ madwar 480 kilometru (300 mil) fit-tul, iżda hija biss madwar 50 kilometru (30 mil) wiesgħa fil-punt l-aktar wiesgħa tagħha. Dan jagħtiha forma distintiva, kważi bħal serp.

Il-forma tal-pajjiż ġiet determinata matul il-perjodu kolonjali meta ġiet stabbilita bħala protetturat Brittaniku, u ġiet definita mill-kors tax-Xmara Gambja, li kienet rotta kummerċjali importanti. Ix-xmara tifli mill-Oċean Atlantiku lejn ġewwa l-pajjiż, u tibqa’ ċentrali għall-ġeografija, kultura u ekonomija tal-Gambja.

Fatt 2: Ix-Xmara Gambja għandha ħajja tal-annimali diversa

Ix-xmara u l-artijiet irxutin u l-foresti madwarha jappoġġaw speċijiet diversi, inkluż ippopotami, kukkdrilli, u lamantini fl-ilma, filwaqt li x-xtut tax-xmara u l-foresti fil-qrib jospitaw varjetà ta’ xadini, babuni, u saħansitra leopardi. Ix-xmara hija wkoll habitat għal bosta speċijiet ta’ għasafar, li jagħmilha post popolari għat-tħares tal-għasafar, b’speċijiet notevoli bħall-ajkla tal-ħut Afrikana, kingfishers, u russetti.

Il-bijodiversità tax-xmara mhux biss parti vitali mill-ekosistema iżda tattira wkoll l-ekoturiżmu lejn Il-Gambja. Iż-żoni protetti tul ix-xmara, bħal Kiang West National Park u River Gambia National Park, jgħinu jippreservaw dawn l-habitats u jipprovdu żoni siguri għall-annimali selvaġġi biex jirnexxu, u jikkontribwixxu għall-konservazzjoni u l-għarfien ambjentali fir-reġjun.

Fatt 3: Il-Gambja għandha 2 Siti tal-Wirt Dinji tal-UNESCO

Il-Gambja hija dar għal żewġ Siti tal-Wirt Dinji tal-UNESCO:

  1. Gżira Kunta Kinteh u Siti Relatati: Iktub fl-2003, dan is-sit jinkludi Gżira Kunta Kinteh (qabel Gżira James) fix-Xmara Gambja, flimkien ma’ fortizzi, postijiet kummerċjali, u bini kolonjali madwar ix-xtut tax-xmara. Dawn is-siti għandhom sinifikat storiku peress li huma marbuta mal-kummerċ tal-iskjavi transatlantiku, li servew bħala postijiet fejn l-Afrikani skjavizzati kienu jinżammu qabel ma jinbagħtu lejn l-Amerka. Il-gżira u l-istrutturi tagħha jaqgħu bħala tfakkira qawwija ta’ dan il-kapitlu traġiku fil-istorja tal-umanità.
  2. Ċrieki tal-Ġebel tas-Senegambja: Iktub ukoll fl-2006, dawn iċ-ċrieki tal-ġebel jinsabu kemm f’Il-Gambja kif ukoll fis-Senegal u jikkonsistu minn aktar minn 1,000 monument li jiffurmaw parti minn siti antiki ta’ midfun. Li jmur lura għal aktar minn elf sena, iċ-ċrieki, bħal dawk f’Wassu u Kerbatch fil-Gambja, jirriflettu kultura preistorika rikka u jemmnu li jirrappreżentaw prattiki ta’ midfun kumplessi u strutturi soċjali.

Nota: Jekk ippjana li żżur il-pajjiż u l-attrazzjonijiet tiegħu, iċċekkja minn qabel jekk għandekx bżonn ta’ Permess Internazzjonali tas-Sewqan fil-Gambja biex tikri u ssuq karozza.

Tjeerd Wiersma, (CC BY 2.0)

Fatt 4: L-ogħla punt tal-Gambja huwa biss 53 metru (174 pied)

B’ħafna mill-art tagħha f’elevazzjonijiet baxxi u tinsab tul il-kosta Atlantika, Il-Gambja hija vulnerabbli ħafna għat-telgħa tal-livell tal-baħar u effetti oħra tat-tibdil fil-klima.

It-theddida hija partikolarment severa fil-belt kapitali, Banjul, li tinsab qrib il-bokka tax-Xmara Gambja u hija f’riskju ta’ għargħar kostali u erożjoni. It-telgħa tal-livell tal-baħar tista’ jkollha impatti devastanti fuq l-agrikoltura, sajd, u riżorsi ta’ ilma ħelu, li kollha huma kritiċi għall-ekonomija u s-sigurtà tal-ikel tal-pajjiż. Il-komunitajiet kostali jistgħu jiffaċċjaw spostament hekk kif l-intrużjoni tal-ilma mielaħ thedded l-artijiet tar-raba’, filwaqt li t-turiżmu—settur ekonomiku importanti—jista’ jiġi affettwat b’mod ħażin.

Fatt 5: Hemm riċerka fuq iċ-ċimpanżi fil-Gambja

Ir-riċerka fuq iċ-ċimpanżi għaddejja fil-Gambja, partikolarment permezz tal-Proġett ta’ Riabilitazzjoni taċ-Ċimpanżi (CRP), li jinsab fi ħdan ir-River Gambia National Park. Stabbilit fl-1979, dan is-santwarju jaħdem biex jipproteġi u jirriabilita ċ-ċimpanżi, ħafna minnhom kienu orfni jew ittellgħu mill-kattività. Il-CRP jipprovdi habitat sigur, nofs-selvaġġ fuq tliet gżejjer fix-xmara, fejn iċ-ċimpanżi jistgħu jirnexxu b’interferenza minima mill-bniedem.

Iċ-ċimpanżi famuża Lucy kienet ċimpanżi li trawwiet bħala parti minn esperiment fl-Istati Uniti biex teżamina l-lingwa u l-imġiba fil-primati kbar. Fl-aħħar ġiet rilokata fil-Gambja bħala adulta meta sar ċar li ma setgħetx terġa’ tintegra fis-selvaġġ fl-ambjent tagħha ta’ fejn ġejja. L-aġġustament tagħha kien ifebbes, u l-istorja tagħha ġiet diskussa ħafna fir-riċerka fuq l-imġiba tal-primati u l-etika ta’ esperimenti bħal dawn.

Dick Knight, (CC BY-NC-ND 2.0)

Fatt 6: Għat-tħares tal-għasafar, dan huwa l-post fejn għandek tkun

Il-Gambja hija destinazzjoni ewlenija għat-tħares tal-għasafar u spiss tissejjaħ “ġenna għal min iħares l-għasafar.” B’aktar minn 560 speċi ta’ għasafar irreġistrati, il-pajjiż huwa rikk f’diversità avjarja, li jattira entużjasti minn madwar id-dinja. Id-daqs żgħir tagħha u l-varjetà kkonċentrata ta’ habitats—minn mangroves u artijiet irxutin kostali sa savannas u artijiet tal-injam—jagħmilha faċli għal min iħares l-għasafar li jara numru kbir ta’ speċijiet f’żmien relattivament qasir.

Postijiet popolari għat-tħares tal-għasafar jinkludu Abuko Nature Reserve, Tanji Bird Reserve, u Kiang West National Park. Ix-xtut tax-Xmara Gambja u l-madwar aħdar ta’ Kotu Creek huma wkoll postijiet eċċellenti għar-ri. Fost l-aktar għasafar mixtieqa hemm l-ajkla tal-ħut Afrikana, kingfisher tas-sider blu, u l-plover Eġizzjan.

Fatt 7: Hemm post sagru bil-kukkdrilli fil-Gambja

Il-Gambja hija dar għall-Kachikally Crocodile Pool, sit sagru fil-belt ta’ Bakau li jattira kemm turisti kif ukoll nies lokali. Din il-pool hija maħsuba li għandha sinifikat spiritwali, speċjalment fost in-nies Mandinka, li jqisu l-kukkdrilli hawn bħala simboli ta’ fertilità u xorti tajba. In-nies iżuru l-pool biex ifittxu benedizzjonijiet, partikolarment għall-fertilità, saħħa, u prosperità.

Il-kukkdrilli f’Kachikally huma notevolment domesti u mgħawda mal-preżenza tal-bniedem, li jippermettu lill-viżitaturi li joqorbu u saħansitra jmissuhom—esperjenza rara minħabba li l-kukkdrilli normalment huma perikolużi ħafna. Is-sit għandu wkoll mużew żgħir b’artifatti li jgħidu l-istorja tal-kultura lokali u l-pool innifsu. Il-kukkdrill tan-Nil huwa l-speċi ewlenija li tinsab f’Kachikally, għalkemm dawn l-annimali partikolari huma mgħożża speċjalment u mogħdija biex jiżguraw li ma joħolqu l-ebda theddida għall-viżitaturi.

Clav, (CC BY-NC-SA 2.0)

Fatt 8: Il-voti kienu u ċ-ċkejkien xorta huma jivvutaw hawn

Fil-Gambja, l-ivvotar bil-marbles (jew voti fil-forma ta’ blalen żgħar) kien metodu distintiv użat għal għexieren ta’ snin. Dan is-sistema ġiet introdotta fl-1965 biex tiżgura proċess ta’ vot sempliċi, aċċessibbli, u faċli għal dawk li ma jafux jaqraw għal popolazzjoni fejn ir-rati ta’ litteratura kienu inizjalment pjuttost baxxi. F’dan is-sistema, il-votanti jpoġġu marble f’tanbur jew kontenitur assenjat għall-kandidat magħżul tagħhom, kull kontenitur immarkat b’ritratt jew simbolu biex jirrappreżenta l-kandidat.

Dan il-metodu kien meqjus b’mod wiesgħa bħala sempliċi u effettiv, li jimminimizza ċ-ċansijiet ta’ tbagħbis tal-voti u żbalji fil-għadd. Għalkemm ħafna pajjiżi adottaw sistemi diġitali jew tal-karti tal-vot, l-użu tal-marbles jew “voti” tal-Gambja baqa’ sal-21 seklu.

Fatt 9: Il-Gambja m’għandhiex kosta twila wisq iżda għandha bajjiet sbieħ

Il-Gambja għandha kosta relattivament qasira ta’ madwar 80 kilometru mal-Oċean Atlantiku, iżda hija mimlija bajjiet sbieħ bir-ramel li jattiraw turisti minn madwar id-dinja. L-aktar bajjiet popolari jinkludu Bajja Kololi, Bajja Kotu, u Cape Point, li huma magħrufa għar-ramel artab tagħhom, mewġ ġentili, u xtut imnaddfa bil-palm. Dawn il-bajjiet huma ideali għaż-żerniq taħt ix-xemx, għawm, u gost ta’ sports tal-ilma bħas-sajd u l-kayaking.

Minbarra r-rilassament fuq il-bajja, il-kosta hija magħrufa għas-swieq vibranti ħdejn il-bajja, mużika lokali ħajja, u frott tal-baħar frisk. Ħafna resorts u eco-lodges ġew żviluppati tul il-kosta, li jagħmilha destinazzjoni maħbuba għal vjaġġaturi li jfittxu kemm sbuħija naturali kif ukoll esperjenzi kulturali fl-Afrika tal-Punent.

tjabeljan, (CC BY 2.0)

Fatt 10: L-isem tal-kapitali ġie minn pjanta lokali

Speċifikament, l-isem huwa maħsub li joriġina mill-kelma Mandinka “bang julo,” li tirreferi għal fibra minn qasba jew pjanta tal-ħabel li tikber fir-reġjun. Din il-pjanta kienet importanti storikament għall-għamel tal-ħabel, li kien użat ħafna għal diversi skopijiet, inkluż fil-kostruzzjoni ta’ xbieki tas-sajd.

Oriġinarjament, Banjul kienet tissejjaħ Bathurst matul l-era kolonjali, imsemmija wara s-Segretarju tal-Istat Brittaniku għall-Gwerra u l-Kolonji, Henry Bathurst. Fl-1973, diversi snin wara l-indipendenza, il-belt ġiet imsemmija mill-ġdid Banjul biex tirrifletti l-wirt lokali u l-għeruq kulturali tagħha.

Apply
Please type your email in the field below and click "Subscribe"
Subscribe and get full instructions about the obtaining and using of International Driving License, as well as advice for drivers abroad