Brze činjenice o Belizeu:
- Stanovništvo: Oko 405.000 ljudi.
- Glavni grad: Belmopan.
- Zvanični jezik: Engleski.
- Valuta: Beliski dolar (BZD).
- Vlada: Parlamentarna demokratija i ustavna monarhija, sa kraljicom Elizabetom II kao šefom države koju predstavlja generalni guverner.
- Glavna religija: Hrišćanstvo, pri čemu je rimokatoličanstvo dominantna denominacija.
- Geografija: Nalazi se na severoistočnoj obali Centralne Amerike, graniči sa Meksikom na severozapadu i Gvatemalom na zapadu i jugu, sa Karipskim morem na istoku.
Činjenica 1: Beliz je dom Beliškog barijерnog grebena
Beliški barijerni greben proteže se duž obale Beliza oko 190 milja (300 kilometara), što ga čini jednim od najopsežnijih sistema koralnih grebena u zapadnoj hemisferi. Ovaj raznovrstan i ekološki značajan ekosistem grebena podržava širok spektar morskog života, uključujući šarene koralne formacije, vrste riba, morske sisare i morske kornjače.
Beliz je takođe poznat po svojim atolima, koji su kružne formacije koralnih grebena koje okružuju centralnu lagunu. Najpoznatiji od ovih atola je Atol svetioničkog grebena, dom ikoničke Velike plave rupe, masivne podvodne ponornice poznate po svojoj duboko plavoj boji i jedinstvenim geološkim formacijama.
Beliški barijerni greben i njegovi povezani atoli zaštićeni su kao deo Sistema rezervata beliškog barijерnog grebena, UNESCO-vog svetskog nasleđa.
Činjenica 2: U kišnim šumama Beliza postoji oko 500 vrsta orhideja
Tropske kišne šume Beliza, sa svojom vlažnom klimom i bogatom bioraznovrsnošću, pružaju idealno stanište za orhideje, koje su poznate po svojim složenim cvjetovima i raznolikim oblicima. Procenjuje se da kišne šume Beliza sadrže stotine vrsta orhideja, uključujući epifitske orhideje koje rastu na drveću, litofitske orhideje koje rastu na stijenama i zemaljske orhideje koje rastu u šumskom podstaju. Ove orhideje pokazuju izuzetnu raznolikost boja, oblika i veličina, od nežnih minijaturnih cvjetova do velikih, raskošnih cvjetova.
Među najznačajnijim vrstama orhideja pronađenih u Belizu su nacionalni cvet, crna orhideja (Encyclia cochleata), kao i orhideja leptir (Psychopsis papilio), brasavola orhideja (Brassavola nodosa) i vanila orhideja (Vanilla planifolia), koja se uzgaja zbog svojih jestljivih mahuna vanile.
Činjenica 3: Postoje stotine ruševina Maya širom Beliza.
Beliz se ponosi bogatim kulturnim nasleđem, sa značajnim delom svojeg pejzaža prošaranim drevnim gradovima Maya, hramovima, ceremonijskim centrima i stambenim kompleksima. Ova arheološka nalazišta pružaju dragocene uvide u civilizaciju i dostignuća drevnih Maya, koji su naseljavali region hiljadama godina.
Među najistaknutijim ruševinama Maya u Belizu su:
- Karakol: Smešten u okrugu Kajo, Karakol je jedno od najvećih arheoloških nalazišta Maya u Belizu, sa impresivnim hramovima, piramidama i trgovima. Bio je glavni politički i ekonomski centar tokom vrhunca civilizacije Maya.
- Xunantunič: Smešten blizu grada San Ignacio, Xunantunič je poznat po svojoj visokoj piramidi El Castillo, koja pruža panoramske poglede na okolnu džunglu i zemljište.
- Altun Ha: Smešten u okrugu Beliz, Altun Ha je poznat po svojim dobro očuvanim strukturama, uključujući Hram oltara od kamena, koji sadrži čuvenu žadeovu glavu koja predstavlja boga sunca Maya, Kiniča Ahaua.
- Lamanai: Smešten duž lagune Nove reke, Lamanai je jedno od najduže kontinuirano naseljenih nalazišta Maya u Belizu, sa dokazima naseljavanja koji datiraju preko 3.000 godina unazad. Sadrži impresivne piramide, hramove i teren za loptu.
- Kahal Peč: Smešten blizu grada San Ignacio, Kahal Peč je kompaktno nalazište Maya poznato po svojim kraljevskim rezidencijama, ceremonijskim platformama i grobnicama.
Napomena: Planirate putovanje u Beliz? Proverite ovde da li vam je potrebna međunarodna vozačka dozvola za iznajmljivanje i vožnju automobila.
Činjenica 4: Staro ime zemlje bilo je Britanski Honduras
Tokom kolonijalnog doba, Britanski Honduras ostao je pod britanskom kontrolom, pri čemu je britanska kruna vršila političku, ekonomsku i vojnu vlast nad teritorijom.
1973. godine, Britanski Honduras je prošao kroz promenu imena, usvojivši ime “Beliz” kao deo šireg pokreta ka nezavisnosti i nacionalnom identitetu. 21. septembra 1981. godine, Beliz je zvanično stekao nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva, postavši suverena nacija.
Činjenica 5: Beliz ima više od 400 ostrva
Ostrva Beliza nude raznovrsne atrakcije i aktivnosti za posetioce, uključujući netaknute plaže, žive koralne grebene i mogućnosti za ronjenje sa maskom, dubinsko ronjenje, ribolov i druge vodne sportove. Mnoga od manjih ostrva su deo zaštićenih morskih rezervata ili nacionalnih parkova, nudeći mogućnosti za eko-turizam i posmatranje divljih životinja.
Među najpoznatijim ostrvima u Belizu su Ambergris Kej, Kej Kaulker, Tobacco Kej i Laughing Bird Kej, od kojih svako nudi svoje jedinstvene čari i atrakcije.
Činjenica 6: Beliz je dom prvog i jedinog svetskog rezervata za jaguare
Rezervat divljih životinja Cockscomb Basin, smešten u južnom Belizu, osnovan je 1984. godine sa primarnim ciljem zaštite regionalne populacije jaguara i njihovog staništa. Rezervat pokriva oko 150 kvadratnih milja (400 kvadratnih kilometara) tropske kišne šume i njime upravlja Beliško društvo Audubon.
Stvaranje rezervata pokrenuto je zabrinutošću zbog opadanja populacije jaguara usled gubitka staništa, krivolova i sukoba između ljudi i divljih životinja. Danas služi kao ključno utočište za jaguare i druge vrste divljih životinja, nudeći zaštitu od lova i uništavanja staništa.
Činjenica 7: Grad Beliz je najveći grad i nekadašnji glavni grad
Kao najveći grad u Belizu, grad Beliz je igrao značajnu ulogu u političkom, ekonomskom i kulturnom razvoju zemlje. Međutim, njegov status glavnog grada je na kraju prenesen na Belmopan 1970. godine zbog zabrinutosti oko ranjivosti grada na uragane i poplave.
Uprkos tome što više nije glavni grad, grad Beliz ostaje važan centar trgovine, transporta i kulturnih aktivnosti u Belizu. Dom je različitih vladinih kancelarija, preduzeća, obrazovnih institucija i istorijskih spomenika.
Činjenica 8: Susedna Gvatemala ima teritorijalne pretenzije na Beliz
Teritorijalni spor između Beliza i Gvatemale potiče od sporazuma iz kolonijalnog doba i razgraničavanja granica. Gvatemala, koja deli kopnenu granicu sa Belizom na zapadu i jugu, povremeno je potvrđivala pretenzije na delove teritorije Beliza, posebno južni region poznat kao beliška reka Sarstun i susedne oblasti.
Nakon nezavisnosti Beliza od Britanije 1981. godine, Gvatemala je u početku odbila da prizna Beliz kao suverenu naciju i nastavila je da potvrđuje svoje pretenzije na teritoriju Beliza. Međutim, obe zemlje su od tada učestvovale u diplomatskim naporima za rešavanje spora i napravile su napredak u pregovorima koje su olakšale međunarodne organizacije kao što je Organizacija američkih država (OAS).
Činjenica 9: Beliz ima dobro mesto za posmatranje kitova
Obalne vode Beliza su dom različitih vrsta kitova i delfina, uključujući grbave kitove, kitove spermaćete, Brideove kitove i nekoliko vrsta delfina. Vode kod Beliza služe kao migracijska ruta i mesto ishrane za neke vrste kitova, što čini povremena posmatranja mogućim, posebno tokom njihovih sezonskih migracija.
Važno je napomenuti da su posmatranja kitova u Belizu manje predvidljiva nego u nekim drugim regionima, i susreti se ne mogu garantovati. Međutim, za ljubitelje prirode koji istražuju obalne vode Beliza, mogućnost susreta sa ovim veličanstvenim morskim sisarima dodaje uzbudljiv element njihovom iskustvu.
Činjenica 10: Najviša struktura u Belizu od vremena Maya
Karakol, smešten u okrugu Kajo u Belizu, bio je jedan od najvažnijih drevnih gradova Maya u regionu. Glavni hram u Karakolu, poznat kao Nebеska palata ili Kaana (prevedeno kao “Nebesko mesto”), je najviša struktura napravljеna od strane čoveka u Belizu, visoka oko 43 metra (141 stopa).
Izgrađen tokom klasičnog perioda civilizacije Maya (oko 600-900. godine nove ere), hram Karakol služio je kao ceremonijski i administrativni centar za drevne Maje. Sadrži više nivoa i platforma.
Published April 27, 2024 • 9m to read
