Brze činjenice o Siriji:
- Populacija: Približno 18 miliona ljudi.
- Glavni grad: Damask.
- Najveći grad: Haleb (historijski, ali zbog trajnog konflikta, ovo se mijenjalo; trenutno je sporno).
- Zvanični jezik: Arapski.
- Ostali jezici: Kurdski, jermenski i aramejski se takođe govore u manjinskim zajednicama.
- Valuta: Sirijska funta (SYP).
- Vlada: Unitarna polupredsednička republika pod autoritarnom vlašću.
- Glavna religija: Islam, pretežno sunijski; sa značajnim alawitskim i drugim manjinskim sektama.
- Geografija: Nalazi se na Bliskom istoku, graniči sa Turskom na sjeveru, Irakom na istoku, Jordanom na jugu, Izraelom na jugozapadu, te Libanonom i Sredozemnim morem na zapadu.
Činjenica 1: Sirija je trenutno jedna od najopasnijih zemalja za turiste
Trajna građanska rata, koja je počela 2011. godine, rezultovala je širokim nasiljem, uništavanjem infrastrukture i raseljavanje miliona ljudi unutar Sirije i preko njenih granica.
Zbog konflikta, različite regije u Siriji ostaju nestabilne i nesigurne za putovanja. Oružani konflikt, terorizam i prisustvo ekstremističkih grupa predstavljaju ozbiljne rizike za sigurnost i bezbednost kako lokalnog stanovništva tako i posetilaca. Konflikt je takođe doveo do ozbiljnih humanitarnih kriza, uključujući nedostatke osnovnih službi kao što su medicinska nega, hrana i čista voda.
S obzirom na ove okolnosti, vlade i međunarodne organizacije tipično izdaju stroge putne preporuke pozivajući svoje građane da izbegavaju sva putovanja u Siriju zbog visokih rizika koji su uključeni.
Međutim, regije Sirije pod vladinom kontrolom se i sada posećuju, pre putovanja preporučuje se da se informišete o potrebi za Međunarodnu vozačku dozvolu u Siriji za vas kao i sigurnosne preporuke vaše vlade.
Činjenica 2: Sirijom su vladala ogromna carstva u prošlosti
U drevna vremena, Sirija je bila deo Akadskog carstva, a kasnije Amoritskih kraljevstava. Postala je značajna provincija pod Hetitima i Egipćanima, pokazujući svoj strateški značaj u drevnom svetu. Region je cvetao pod Asirskim i Babilonskim carstvima, poznatim po njihovim naprecima u umetnosti, nauci i literaturi.
Posle osvajanja Aleksandra Velikog, Sirija je pala pod helenistički uticaj i postala vitalni deo Seleukidskog carstva, doprinoseći širenju grčke kulture i ideja kroz region. Grad Antiohija je posebno postao glavni centar helenističke civilizacije.
Rimska vlast je počela u 1. veku pre nove ere i trajala je nekoliko vekova, transformišući Siriju u prosperitetnu provinciju poznatu po svojim gradovima, kao što su Palmira i Damask. Ovi gradovi su bili poznati po svojm arhitektonskim čudima i živahnom kulturnom životu. Rimska era je praćena Bizantijskim carstvom, koje je nastavilo da utiče na religijski i kulturni pejzaž regiona.
U 7. veku nove ere, uspon islama doveo je Siriju pod kontrolu Omajadskog kalifata, sa Damaskom kao glavnim gradom. Ova era je označila značajne razvoje u islamskoj arhitekturi, učenosti i upravljanju. Kasnije je Sirijom vladao Abasidski kalifat, Fatimidi i Seldžuci, od kojih je svaki doprineo bogatom tkanju istorije regiona.
Krstaški ratovi u 11. i 12. veku videli su delove Sirije pod kontrolom krstaških država, praćene Ajubidskom i Mameluci vlašću, koja je ojačala islamsko kulturno i arhitektonsko nasleđe.
Osmansko carstvo je inkorporiralo Siriju početkom 16. veka, zadržavajući kontrolu do kraja Prvog svetskog rata. Osmanska vlast je donela administrativne reforme i integrirala Siriju u veću imperijalnu ekonomiju i kulturnu sferu.
Činjenica 3: U Siriji se nalazi mnogo drevnih gradova i arheoloških lokaliteta
Sirija je dom bogatstva drevnih gradova i arheoloških lokaliteta koji svedoče o njenoj bogatoj i raznolikој istoriji. Ovi lokaliteti odražavaju različite civilizacije i carstva koja su vladala regionom kroz milenijume, čineći Siriju neprocenjivim skladištem ljudskog nasleđa.
- Damask: Jedan od najstarijih kontinuirano naseljenih gradova na svetu, Damask ima istoriju koja se proteže preko 4.000 godina. Njegov stari grad, lokalitet UNESCO Svetske baštine, poznat je po svojim istorijskim znamenitostima kao što su Omajadska džamija, Citadela Dамaska i drevni gradski zidovi. Gradski složeni bazari i tradicionalne kuće odražavaju njegovu bogatu prošlost.
- Palmira: Ikonični arheološki lokalitet u sirijskoj pustinji, Palmira je bila glavni kulturni centar u drevnom svetu. Poznata po svojim velikim kolonadama, hramovima (kao što je Hram Bela) i monumentalnom luku, Palmira je bila karavanski grad koji je povezivao Rimsko carstvo sa Persijom, Indijom i Kinom. Uprkos tome što je pretrpela štetu tokom skorašnjih konflikata, Palmira ostaje simbol istorijskog veličanstva Sirije.
- Haleb: Još jedan drevni grad sa bogatom istorijom, Haleb je naseljen od najmanje 2. milenijuma pre nove ere. Njegov stari grad, takođe lokalitet UNESCO Svetske baštine, uključuje Citadelu Haleba, Veliku džamiju i tradicionalne sukove. Iako je grad suočen sa značajnim razaranjem tokom sirijske građanske rata, nastojanja za čuvanje i obnavljanje njegovih istorijskih lokaliteta se nastavljaju.
- Bosra: Poznata po svom dobro očuvanom rimskom pozorištu, Bosra je bila značajan grad u Rimskom carstvu, a kasnije važan rani hrišćanski centar. Drevni grad takođe sadrži nabatejske i bizantijske ruševine, uključujući crkve i džamije koje odražavaju njegove raznolike istorijske uticaje.
- Mari i Ebla: Ovi drevni gradovi, koji datiraju iz trećeg milenijuma pre nove ere, bili su glavni centri rane civilizacije na Bliskom istoku. Iskopavanja u Mariju otkrila su bogatstvo artefakata i ostaci velike palate, dok je Ebla poznata po svojim opsežnim arhivima klinopisnih tabli, pružajući uvid u rane administrativne i ekonomske sisteme.
- Ugarit: Smešten na obali Sredozemnog mora, Ugarit se smatra mestom rođenja jednog od najranijih poznatih alfabeta. Drevni grad je bio značajan trgovinski centar i pružio je ključne uvide u kulturu i jezik drevnog Bliskog istoka kroz svoja arheološka otkrića, uključujući palate, hramove i kraljevsku biblioteku.
Činjenica 4: Sirija ima duboke veze sa hrišćanstvom
Sirija ima duboke istorijske veze sa hrišćanstvom, igrajući ključnu ulogu u ranom širenju vere. Antiohija, gde su sledbenici Isusa prvi put nazivani hrišćanima, bila je glavni centar rane hrišćanske misli i misionarskog rada. Pavlovo obraćenje na putu za Damask dodatno je povezalo Siriju sa hrišćanskom istorijom, čineći Damask važnim centrom za rane hrišćanske zajednice.
Sirija je takođe bila značajan centar za rano monaštvo, sa ličnostima kao što je Sveti Simeon Stilita koji je predstavljao asketske prakse tog vremena. Drevne crkve i manastiri, kao što su oni u Maalouli i blizu Nabka, ističu rano hrišćansko nasleđe Sirije.
Dodatno, Sirija je bila odredište za hrišćanske hodočasnike, sa lokalitetima kao što su Kuća Ananija u Damasku i Grob Svetog Jovana Krstitelja u Omajadskoj džamiji.
Činjenica 5: Najstarija postojeća kamena džamija se nalazi u Damasku
Najstarija postojeća kamena džamija se zaista nalazi u Damasku. Omajadska džamija, takođe poznata kao Velika džamija Damaska, jedna je od najstarijih i najznačajnijih džamija na svetu. Izgrađena između 705. i 715. godine nove ere tokom vladavine omajadskog kalifa Al-Valida I, ona predstavlja izuzetan primer rane islamske arhitekture.
Džamija je izgrađena na mestu hrišćanske bazilike posvećene Jovanu Krstitelju, koja je sama bila izgrađena preko rimskog hrama posvećenog Jupiteru. Ovo slaganje religijskih struktura ističe dugotrajnu istoriju ovog mesta kao mesto obožavanja. Izvanredno je što džamija još uvek sadrži svetilište za koje se veruje da čuva glavu Jovana Krstitelja, što poštuju i muslimani i hrišćani.
Činjenica 6: Sirija još uvek koristi drevni aramejski jezik
U Siriji se drevni aramejski jezik još uvek govori u određenim zajednicama, posebno u selu Maaloula i nekoliko drugih obližnjih sela u planinama Kalamun. Aramejski je nekada bio lingua franca velikog dela Bliskog istoka i ima značajno istorijsko i religijsko nasleđe, budući da je to jezik kojim je govorio Isus Hristos i bio široko korišćen u drevnoj trgovini, diplomatiji i literaturi.
Maaloula je posebno značajna po svom čuvanju zapadnog aramejskog, dijalekta jezika. Stanovnici Maaloule, od kojih su mnogi hrišćani, održavaju svoje jezičko nasleđe kroz dnevne razgovore, religijske službe i kulturne prakse. Ovaj kontinuitet upotrebe jezika kroz milenijume ističe jedinstvebu ulogu sela u čuvanju drevne tradicije unutar modernog sveta.
Činjenica 7: Najstarija biblioteka na svetu nalazi se u Siriji
Najstarija poznata biblioteka na svetu nalazi se u Siriji, konkretno u drevnom gradu Ebli. Ebla, značajan grad-država u drevnoj Siriji, bio je glavni centar trgovine i kulture u trećem milenijumu pre nove ere. Iskopavanja u Ebli, sprovedena od 1970-ih godina, otkrila su kraljevski arhiv koji datira oko 2500. godine pre nove ere.
Ovaj arhiv se sastoji od hiljada glinenih tabli uklesanih klinopisnim pismom, pokrivajući niz tema kao što su administrativni zapisi, pravni dokumenti i diplomatska korespondencija. Ove table pružaju neprocenjive uvide u politički, ekonomski i društveni život tog vremena.
Činjenica 8: U Siriji su pronađeni ostaci ljudi koji su živeli pre stotina hiljada godina
Jedan značajan lokalitet je pećina Dederiyeh, koja se nalazi u severnoj Siriji blizu reke Afrin. Iskopavanja u Derederiyehu dala su fosilizirane ostake ranih hominina, uključujući neandertalce i moguće rane anatomski moderne ljude. Nalazi u Dederiyehu datiraju iz srednjeg paleolitskog perioda, približno od 250.000 do 40.000 godina ranije, otkrivajući dokaze korišćenja alata, pravljenja vatre i drugih aspekata ranog ljudskog ponašanja.
Dodatno, drugi lokaliteti u Siriji takođe su dali fosile i artefakte koji ukazuju na ljudsko prisustvo koje datira stotinama hiljada godina ranije. Ova otkrića doprinose našem razumevanju ljudske evolucije, migracijskih obrazaca i prilagođavanja različitim sredinama u drevnom Bliskom istoku.
Činjenica 9: Damask je najstariji kontinuirano naseljen glavni grad
Damask poseduje razlikovanje što je jedan od najstarijih kontinuirano naseljenih gradova na svetu, sa istorijom koja se proteže preko 5.000 godina. Kao glavni grad Sirije, Damask je bio vitalni centar trgovine, kulture i civilizacije od drevnih vremena.
Jedna od značajnih istorijskih uloga Damaska bilo je njegovo učešće u mreži Puta svile. Put svile je bio drevni trgovinski put koji je povezivao Istočnu Aziju sa mediteranskim svetom, olakšavajući razmenu robe, ideja i kultura na ogromnim distancama. Damask je služio kao ključni centar duž severne rute Puta svile, povezujući mediteranske luke sa karavanskim putevima koji su prolazili kroz Centralnu Aziju i Kinu.
Činjenica 10: Sirija je sada zemlja sa najvećim brojem izbeglica
Trajna građanska rata koja je počela 2011. godine dovela je do širokog raseljanja unutar Sirije i primorala milione Sirijaca da traže utočište u susednim zemljama i šire. Ova kriza je stvorila značajne humanitarne izazove, sa milionima Sirijaca koji žive kao izbeglice u susednim zemljama kao što su Turska, Liban, Jordan i Irak, kao i u različitim zemljama širom Evrope i šire.
Visoki komesar UN-a za izbeglice (UNHCR) i druge humanitarne organizacije su aktivno uključene u pružanje pomoći i podrške sirijskim izbeglicama, adresiraju njihove osnovne potrebe kao što su sklonište, hrana, zdravstvena nega i obrazovanje. Situacija ostaje fluidna i složena, sa naporima koji se nastavljaju da se pronađu trajan rešenja za krizu izbeglica i da se podrže i izbeglice i zajednice domaćini pogođene ovim dugotrajnim konfliktom.
Published June 30, 2024 • 13m to read
