10 Фактҳои Ҷолиб дар бораи Нигер

Фактҳои зуд дар бораи Нигер:

• Аҳолӣ: Тақрибан 27 миллион нафар.
• Пойтахт: Ниамей.
• Забони расмӣ: Фаронсавӣ.
• Забонҳои дигар: Ҳауса, Зарма ва якчанд забонҳои буумӣ.
• Асъор: Франки CFA-и Африқои Ғарбӣ (XOF).
• Ҳукумат: Ҷумҳурии нимпрезидентӣ.
• Дини асосӣ: Ислом (асосан суннӣ), бо ҷамоаҳои хурди масиҳӣ ва эътиқодоти буумӣ.
• Ҷуғрофия: Кишвари беバҳрӣ дар Африқои Ғарбӣ, ки бо Либия дар шимоли шарқӣ, Чод дар шарқ, Нигерия дар ҷануб, Бенин ва Буркина Фасо дар ҷанубии ғарбӣ, Молӣ дар ғарб ва Алҷазоир дар шимоли ғарбӣ ҳамсарҳад аст. Манзараи Нигер асосан биёбон аст, ки Саҳроӣ қисми зиёди минтақаи шимолии онро фаро мегирад.

Факт 1: Қисми зиёди Нигер бо биёбони Саҳро пӯшида шудааст

Тақрибан дусеяки масоҳати замини Нигер дар дохили Саҳро қарор дорад, ки онро яке аз хушктарин кишварҳои Африқои Ғарбӣ мегардонад. Манзараи биёбон дар минтақаҳои шимолӣ ҳукм меронад, ки дар он ҷо тепаҳои рег, платоҳои сангӣ ва кӯҳҳо маъмул мебошанд. Биёбони Тенере, ки қисми биёбони калони Саҳро аст, дар Нигер воқеъ аст ва бо шароити шадид ва растаниҳои кам маълум аст.

Муҳити хушки шимоли Нигер бо таъсири зиёд ба иқлими кишвар таъсир мерасонад, бо ҳарораташидда, боронҳои кам ва растаниҳои маҳдуд. Зиндагӣ дар ин минтақа мушкил аст ва зичии аҳолӣ хеле кам аст. Бештари мардуми Нигер дар қисми ҷанубии кишвар зиндагӣ мекунанд, ки дар он ҷо замин барои кишоварзӣ мувофиқтар аст ва минтақаи Саҳел барои кишоварзӣ ва чорводорӣ шароити муътадилтарро таъмин мекунад.

Факт 2: Нигер яке аз фақиртарин кишварҳои ҷаҳон аст

Он пайваста дар Нишондиҳандаи Рушди Инсонии Созмони Милали Муттаҳид (HDI) дар ҷойи паст қарор дорад, бо фақрии васеъ, зеркӯсозии маҳдуд ва вобастагии зиёд ба кишоварзӣ, ки нисбат ба тағйирёбии иқлим хеле осебпазир аст. Зиёда аз 40% аҳолии Нигер дар зери хатти фақрӣ зиндагӣ мекунанд ва бисёри онҳо бо сабаби қаҳтиҳои тез-тез, сифати начанди хок ва афзоиши тези аҳолӣ бо номуайянии ғизоӣ рӯ ба рӯ мешаванд.

Иқтисодиёти Нигер асосан ба кишоварзии кафофӣ такя карда, ки аксарияти қувваи коргарии онро ба кор мебарад, вале рушди иқтисодии камро ба вуҷуд меорад. Илова бар ин, ноустуворӣ дар сиёсат, нигарониҳои амниятӣ аз муноқишаҳои минтақавӣ ва дастрасии маҳдуд ба хидамоти маориф ва тандуруст сатҳи фақрӣро вазниф мекунанд.

Факт 3: Нигер дар сатҳи таваллуд пешрав аст

Нигер дорои баландтарин сатҳи таваллуд дар ҷаҳон аст. Сатҳи таваллуди кишвар тақрибан 45-50 таваллуд дар ҳар 1000 нафар дар сол аст ва миёнаи сатҳи барвардорӣ тақрибан 6,8-7 тифл аз ҳар зан мебошад. Ин сатҳи хеле баланди таваллуд ба афзоиши тези аҳолии Нигер мусоидат мекунад, ки барои манобиъ асосӣ ва зеркӯсозии кишвар мушкилот ба вуҷуд меорад.

Сатҳи баланди таваллуд дар Нигер бо якчанд омил таъсир мепазирад, аз ҷумла анъанаҳои фарҳангӣ, ки оилаҳои калонро арзишманд мешуморанд, дастрасии маҳдуд ба хидамоти банақшагирии оилавӣ ва сатҳи пасти таҳсил, хусусан дар миёни занон. Дар натиҷа, аҳолии Нигер яке аз ҷавонтарин аҳолӣ дар сатҳи ҷаҳон мебошад, ки синни миёна тақрибан 15 сол аст.

Факт 4: Дарёи Нигер дарозтарин дарёи сеюм дар Африқо аст ва номи кишварро таъин кардааст

Дарёи Нигер дарозтарин дарёи сеюм дар Африқо аст, ки тақрибан 4180 километр (2600 мил) дароз буда аз якчанд кишварҳои Африқои Ғарбӣ, аз ҷумла Гвинея, Молӣ, Нигер, Бенин ва Нигерия мегузарад. Танҳо қисми дарё аз Нигер мегузарад, асосан дар минтақаи ҷанубии ғарбӣ, ки дар он ҷо он барои кишоварзӣ, моҳидорӣ ва нақлиёт сарчашмаи муҳими об таъмин мекунад.

Номи дарё гумон мешавад, ки аз калимаи берберӣ “gher n-gheren” гирифта шудааст, ки маънои “дарёи дарёҳо”-ро дорад. Дарёи Нигер барои иқтисодиёт ва экосистемаҳои кишварҳое, ки аз он мегузарад, муҳим аст ва ба ҳайвоноти гуногун дастгирӣ мерасонад ва барои миллионҳо нафар дар Африқои Ғарбӣ ҳамчун манбаи муҳим хизмат мекунад.

Факт 5: Шаҳри қадимаи Агадези Нигер Сомони Мероси Ҷаҳонии ЮНЕСКО аст

Агадез дар соли 2013 ба рӯйхати Мероси Ҷаҳонӣ дохил шуд ва аҳамияти таърихӣ ва меъмории беназираш эътироф гардид. Ин шаҳр дар канораи биёбони Саҳро воқеъ буда, то асрҳо ҳамчун роҳи асосии савдои транссаҳроӣ хизмат кардааст ва Африқои Ғарбӣ ва Шимолиро бо ҳам пайваст намудааст.

Шаҳр бо меъмории хосаш аз хишти гилӣ машҳур аст, хусусан Масҷиди Калони Агадез, ки баландтарин сохтмони adobe (хишти гилӣ) дар ҷаҳон аст ва тақрибан 27 метр баланд мебошад. Ин минораи намоён аз асри 16 сар мезанад ва услуби меъмории Судано-Саҳелии минтақаро намоиш медиҳад. Агадез инчунин дорои хонаҳо ва биноҳои анъанавии зиёд аст, ки фарҳанг ва таърихи халқи туарегро инъикос мекунад, ки то асрҳо дар ин минтақа зиндагӣ мекардаанд.

Факт 6: Нигер дар лоиҳаи Девори Калони Сабз иштироки фаъол дорад

Ин лоиҳа, ки соли 2007 аз ҷониби Иттиҳодияи Африқо оғоз шудааст, “девор”-и дарахтон ва растаниҳоро аз сароидар то сарои қитъа, аз Сенегал дар ғарб то Ҷибутӣ дар шарқ, ки зиёда аз 8000 километр (5000 мил)-ро дар бар мегирад, тасаввур мекунад.

Иштироки Нигер дар лоиҳаи Девори Калони Сабз муҳим аст, зеро кишвар бо мушкилоти ҷиддии биёбонзоӣ ва эрозияи хок рӯ ба рӯ мешавад, ки ба кишоварзӣ ва зиндагии мардум таъсир мерасонад. Лоиҳа дар Нигер ҷангалкорӣ, идоракунии устувори замин ва саъю кӯшишҳои ҷамъиятмаҳарро барои барқарорсозии заминҳои вайронкарда дар бар мегирад. Деҳқонон ва ҷамъиятҳои маҳаллӣ бо кошти дарахтон, барқарорсозии растаниҳои буумӣ ва қабули амалҳои агрољангалкорӣ барои беҳтар кардани сифати хок, баланд бардоштани ҳосилнокии кишоварзӣ ва барқарорсозии экосистемаҳо фаъолона иштирок мекунанд.

Нигер тавассути “Барқарорсозии Растаниҳои Идоракардаи Деҳқонон” (FMNR), ки амалияи инноватсионӣ мебошад ва бояди растани дарахтон ва бӯттаҳо дар заминҳои кишоварзӣ тақвият кунад, пешрафти назаррас ба даст овардааст. Ин рӯйкард барои табдил додани манзараҳои вайронкарда, афзоиши амнияти ғизоӣ ва таъмини даромади иловагӣ барои аҳолии маҳаллӣ кӯмак кардааст.

Факт 7: Яке аз калонтарин минтақаҳои ҳифозашуда дар Нигер аст

Нигер дорои яке аз калонтарин минтақаҳои ҳифозашуда дар Африқо аст, ки бо номи Заҳиротҳои Табиии Эйр ва Тенере маъруф аст. Ин минтақаи калони ҳифозашуда тақрибан 77360 километри мураббаъ (тақрибан 29870 мили мураббаъ) масоҳат дорад ва дар шимоли Нигер, дар дохили биёбони Саҳро воқеъ аст. Он соли 1991 ҳамчун Сомони Мероси Ҷаҳонии ЮНЕСКО бо сабаби аҳамияти беназири табиӣ ва фарҳангӣ муқарар гардидааст.

Заҳиротҳои Табиии Эйр ва Тенере аз ду минтақаи асосӣ иборат аст: Кӯҳҳои Эйр, силсилакӯҳи саҳткӯр бо қуллаҳо, водиҳо ва шаклҳои сангӣ беназир, ва биёбони Тенере, ки бо тепаҳои регистони васеъ ва манзараи ҳамвори биёбон тавсиф мешавад. Ин минтақа яке аз маҳалҳои кам дар Саҳро аст, ки дар он ҷо гунаҳои нодир ва дар хатари нестшавӣ, аз ҷумла addax, gazelle dama ва гӯсфанди Барбарӣ то ҳол мегарданд, инчунин навъҳои гуногуни паррандагони куч.

Факт 8: Нигер дорои петроглифҳои ҳакшуда аст, на ранггирӣ ба мисли кишварҳои дигар

Нигер бо петроглифҳои қадимаи ҳакшудааш машҳур аст, ки хусусияти беназир аст дар муқоиса бо санъати сангӣ ранггирӣ дар баъзе кишварҳои дигари Африқо. Ин петроглифҳо, ки солҳои дурдасти қадим, асосан дар кӯҳҳои Эйр ва минтақаҳои биёбони Тенере, қисми Заҳиротҳои Табиии Эйр ва Тенере, ки дар рӯйхати ЮНЕСКО қарор дорад, ҷамъоваранд.

Петроглифҳои Нигер мавзуъҳои васеъро тасвир мекунанд, аз ҷумла ҳайвоноти зарроф, филҳо ва аҳуҳо, инчунин ашхоси одамӣ ва манзараҳои зиндагии ҳаррӯза. Ин ҳаккокиҳо муҳим мебошанд, зеро онҳо чашмандози гузаштаи минтақаро пешниҳод мекунанд ва нишон медиҳанд, ки Саҳро замоне иқлими хеле намтарӣ дошт ва ба ҳайвоноти зиёд ва аҳолии одамӣ дастгирӣ мекард. Мавҷудияти гунаҳои дар айни замон нестшуда дар петроглифҳо, аз ҷумла баъзе ҳайвоноти калон, тағйироти муҳитии миллениҳоро таъкид мекунад.

Факт 9: Нигер мизбони фестивали Гереволь аст

Нигер дорои фестивали Гереволь аст, ки асосан аз ҷониби халқи водаабе, гурӯҳи этникии кӯчии минтақа, ҷашн гирифта мешавад. Ин фестивал бо ифодаҳои фарҳангии равшан, аз ҷумла мусиқӣ, рақс ва маросимҳои анъанавӣ маъруф аст ва маъмулан ҳар сол дар мавсими борон баргузор мешавад.

Фестивали Гереволь бо маросимҳои хостгорӣ машҳур аст, ки дар он ҷо ҷавонон дар либоси анъанавии пурҷилав монда рӯиашонро бо нақшҳои мураккаб мекашанд, то зебоии худро намоиш диҳанд ва худро ба кафташдагони эҳтимолӣ ҷалб кунанд. Нуктаи аслии фестивал мусобиқаҳои рақс мебошад, ки дар он ҷо мардон рақсҳои мураккаб иҷро мекунанд, то занони ҷамъиятро таъсир диҳанд.

Факт 10: Яке аз динозаврҳо бо номи Нигер номгузорӣ шудааст

Номи “Нигерзавр” тарҷума мешавад ҳамчун “марғумуши Нигер”, ки кашфи онро дар Нигер инъикос мекунад. Ин динозавр дар давраи миёнаи Кретасевӣ, тақрибан 115 то 105 миллион сол пеш зиндагӣ мекард ва бақояҳои он аввалин маротиба дар солҳои 1990 дар минтақае, ки бо номи “Биёбони Тенере” маълум аст, кашф карда шуд.

Нигерзавр хусусан бо сохтори беназири калла ва дандонашон маъруф аст. Он дорои гардани дароз, сари нисбатан хурд ва тартиби ғайриодии зиёда аз 500 дандони иваз мутобиқ барои диетаи растанихӯр буд. Дандонҳояш барои бориши растаниҳои паст мувофиқ буд, ки пешниҳод мекунад, ки он метавонист аз сараъҳо ва дигар растаниҳои наздик ба замин истифода кунад.