Маълумоти мухтасар дар бораи Гурҷистон:
- Аҳолӣ: Тақрибан 3,7 миллион нафар.
- Масоҳат: Тақрибан 69 700 километри мураббаъ.
- Пойтахт: Тбилисӣ.
- Асъор: Ларии Гурҷистон (GEL).
- Забони расмӣ: Гурҷӣ.
- Ҷуғрофия: Дар чорраҳаи Аврупои Шарқӣ ва Осиёи Ғарбӣ ҷойгир, Гурҷистон манзараи гуногуни табиӣ дорад, ки ба силсилаҳои кӯҳӣ, водиҳои сабзу ва соҳили Баҳри Сиёҳ дар ғарб шомил мешавад.
Факти 1: Гурҷистон кишвари кӯҳӣ аст
Гурҷистон асосан кишвари кӯҳӣ аст, ки тақрибан 69% аз масоҳати умумии он аз замини кӯҳии пурқия иборат аст. Силсилакӯҳҳои Кавкази Калон дар шимол қуллаҳои болои 5000 метрро дар бар мегирад, дар ҳоле ки Кавкази Хурд дар ҷануб баландиҳои гуногун дорад, ки ба гуногунии замин-шиносии аҷоиби Гурҷистон мусоидат мекунад.
Сванетӣ, минтақаи таърихии Гурҷистони шимолу ғарбӣ, ҷойи Ушгулӣ аст, ки аксар вақт яке аз баландтарин ноҳияҳои доимӣ маскунии Аврупо ҳисоб мешавад. Ин деҳаи ҷолиби кӯҳӣ, ки дар минтақаи зебои Сванетӣ ҷойгир аст, дар баландии тақрибан 2200 метр (7200 фут) аз сатҳи баҳр қарор дорад. Бо бурҷҳои қадимаи дифоъӣ ва манзараи аҷоиби кӯҳӣ, Ушгулӣ на танҳо намунае аз мероси ғанимандии фарҳангии Сванетӣ, балки таҷрибаи беназири зиндагӣ дар яке аз баландтарин ҷомеаҳои Аврупо низ пешниҳод мекунад.
Факти 2: Шароб дар Гурҷистон пайдо шудааст
Гурҷистон ба таври васеъ ҳамчун яке аз қадимтарин минтақаҳои истеҳсоли шароб дар ҷаҳон эътироф карда мешавад. Анъанаи шаробсозӣ дар Гурҷистон зиёда аз 8000 сол таърих дорад ва кишвар ҳамчун гаҳвораи тамаддуни шароб ҳисоб мешавад. Усули қадимаи шаробсозӣ, ки ба номи шаробсозии қвеврӣ маъруф аст, тахмиру кӯҳнакунии шароб дар зарфҳои калони гилине ба номи қвеврӣро дар бар мегирад, ки дар зери замин кофта мешаванд. Ин амали қадима дар якҷояги бо навъҳои шоҳии буми, ба беназирии шароби гурҷӣ мусоидат мекунад ва онро ҷузъи ҷудонашавандаи мероси фарҳангии кишвар месозад.
Факти 3: Дар Гурҷистон амиқтарин ғор дар ҷаҳон вуҷуд дорад
Ғори Крубера, ки дар Массиви Арабика дар Кавкази Ғарбии Гурҷистон ҷойгир аст, унвони амиқтарин ғори маълум дар Замин дорад. Амиқии Ғори Крубера 2197 метр (7208 фут) аст, ки онро ба мақсади мушкил ва ҷолиб барои омӯзгорони ғор ва пажӯҳишгарон табдил медиҳад. Ин аҷубаи табиӣ хусусиятҳои геологии аҷоиби Гурҷистонро нишон медиҳад ва барои онҳое, ки ба спелеология ва омӯзиши ғорҳо таваҷҷуҳ доранд, ҷазобияти кишварро зиёд мекунад.
Факти 4: Дар Гурҷистон 2 минтақаи шӯрешӣ мавҷуд аст
Гурҷистон ду минтақа дорад, Абхозия ва Осетияи Ҷанубӣ, ки дар аввали солҳои 1990 истиқлолияти худро аз Гурҷистон эълон карданд. Аммо истиқлолияти онҳо аз ҷониби байналмилал эътироф карда намешавад ва бисёр кишварҳо, аз ҷумла Гурҷистон, ин минтақаҳоро ҳамчун қисмҳои ҷудонашавандаи қаламрави соҳибихтиёри худ меҳисобанд. Ин ноҳияҳо ҳукуматҳои худро доранд, аммо ҳолати онҳо мавзӯи баҳси байналмилалӣ боқӣ мемонад. Ин вазъияти мураккаби геополитикӣ аст, ки чанд даҳсол идома ёфтааст.
Факти 5: Гурҷистон алифбои худро дорад
Гурҷистон хатти беназири худро дорад, ки ба номи алифбои гурҷӣ маъруф аст. Ин хат, ки Мхедрулӣ номида мешавад, решаҳои худро дар системаҳои қадимаи навишти гурҷӣ дорад ва аз асри 10 истифода мешавад. Ин хатти зебо ва беназир аст, ки 33 ҳарф дорад ва ҳар яке садои мушаххасро дар забони гурҷӣ ифода мекунад. Алифбои гурҷӣ на танҳо системаи навишт, балки рамзи ҳувияти ғанимандии фарҳангӣ ва лисонии кишвар низ аст.
Факти 6: Гурҷистон коруптарин кишвар дар Иттиҳоди Шӯравӣ буд ва пас аз истиқлол онро бартараф кардааст
Гурҷистон то инҳилоли он дар соли 1991 қисми Иттиҳоди Шӯравӣ буд. Коррупсия дар ҷумҳуриҳои гуногуни шӯравӣ, аз ҷумла Гурҷистон маъмул буд. Аммо муҳим аст ба ин нукта таъкид кард, ки мубориза бар зидди коррупсия дар Гурҷистон пас аз гирифтани истиқлол шиддат гирифт.
Дар давраи пас аз шӯравӣ, Гурҷистон, махсусан зери роҳбарии Михеил Саакашвилӣ, силсилаи ислоҳотро барои мубориза бо коррупсия ва беҳтар кардани идоракунӣ татбиқ кард. Инқилоби Гул дар соли 2003 нақши муҳимро дар пешомадани ҳукумати нав, ки муборизаи зидди коррупсияро дар авлавият қарор дод, бозид. Маъмуриятҳои баъдина ин ислоҳотро идома доданд ва Гурҷистон дар мубориза бо коррупсия, татбиқи сиёсатҳои шаффоф ва ҷалби сармоягузориҳои хориҷӣ пешрафти назаррас кардааст. Дар ҳоле ки мушкилот боқӣ мемонанд, таъҳуди Гурҷистон ба коҳиши коррупсия ҷанбаи муҳими рушди пас аз шӯравии он буд.
Факти 7: Гурҷистон минтақаҳои бисёри иқлимӣ дорад
Гурҷистон бо иқлим ва хусусиятҳои гуногуни ҷуғрофӣ машҳур аст, ки чанд минтақаи иқлимиро дар бар мегирад. Манзараҳои кишвар аз силсилакӯҳҳои баланд то ноҳияҳои соҳилии Баҳри Сиёҳ мухталиф аст. Кӯҳҳои Кавкази Калон дар шимол ва Кавкази Хурд дар ҷануб ба гуногунии иқлим мусоидат мекунанд.
Минтақаи соҳилӣ дар канори Баҳри Сиёҳ, аз ҷумла шаҳрҳои Ботумӣ ва Потӣ, иқлими субтропикии намнок дорад, ки зимистони нарм ва тар ва тобистони гарм ва намнок дорад. Ноҳияҳои дохилӣ метавонанд иқлими континентӣ, алпӣ ё нимхушк дошта бошанд, ки ба баландӣ ва мавқеияти онҳо вобаста аст. Ин гуногунии иқлимӣ ба ҷазобияти Гурҷистон илова мекунад ва таҷрибаҳои гуногунро барои меҳмонон дар тамоми кишвар фароҳам меорад.
Эзоҳ: Пеш аз сафар ба кишвар, тафтиш кунед, ки оё шумо барои рондани мошин ба Иҷозатномаи Байналмилалии Ронандагӣ дар Гурҷистон ниёз доред.
Факти 8: Иосиф Сталин дар Гурҷистон таваллуд шудааст
Иосиф Сталин, роҳбари Иттиҳоди Шӯравӣ аз нимаи солҳои 1920 то маргаш дар соли 1953, дар шаҳраки Горӣ дар Гурҷистон таваллуд шуд. Ӯ ба номи Иосеб Бесарионис дзе Ҷуғашвилӣ таваллуд шуда буд ва баъдан номи Иосиф Сталинро қабул кард, ки маънои “Марди Пӯлод”-ро дорад. Сталин дар таърихи шӯравӣ нақши муҳим бозид ва кишварро дар давраи саноатикунонӣ, коллективикунонӣ ва Ҷанги Ҷаҳонии Дуюм роҳбарӣ кард. Ҷойи таваллуди ӯ, Горӣ, музееро ба ҳаёт ва мероси ӯ бахшидааст.
Факти 9: Дар Гурҷистон шаҳраки пурраи ғорӣ мавҷуд аст
Гурҷистон ҷойи шаҳри ҷолиби ғории Уплисцихе аст. Дар соҳили дарёи Кура, наздики шаҳраки Горӣ ҷойгир, Уплисцихе шаҳри қадимаи дар санг бурида шуда аст, ки ба Асри Оҳани аввал, тақрибан қарнҳои 6-7 пеш аз милод бармегардад. Дар шаклҳои сангӣ бурида шуда, шаҳр маҷмӯи туннелҳо, кӯчаҳо, ҳуҷраҳо ва утоқҳоро дар бар мегирад, ки барои замони худ сатҳи пешрафтаи нақшакашии шаҳрӣро нишон медиҳад.
Уплисцихе ҳамчун маркази муҳими сиёсӣ, динӣ ва фарҳангӣ хизмат мекард, ки сохторҳои он аз хонаҳо то ибодатгоҳи бутпарастӣ ва ҳатто базиликаи масиҳӣ мухталиф буданд. Омӯзиши ин шаҳри беназири ғорӣ нигоҳе ба таърихи ғанимандии Гурҷистон ва маҳорати меъмории сокинони қадимаи он медиҳад.
Факти 10: Гурҷиҳо миллати бисёр меҳмоннавоз ҳастанд
Гурҷиҳо бо меҳмоннавозӣ ва саховатмандии гарми худ машҳуранд. Меҳмоннавозӣ, ки дар забони гурҷӣ “миғмоба” номида мешавад, дар фарҳанги кишвар амиқан решадор шудааст. Бо меҳмонон бо эҳтироми зиёд муомила мешавад ва одатан гурҷиҳо барои хуш омадгуфтан ба меҳмонон аз роҳашон мебароянд.
Меҳмоннавозии гурҷӣ аксар вақт мубодилаи ғизоҳои анъанавӣ, тост кардан бо шароби маҳаллӣ ва ширкат дар суҳбатҳои самимиро дар бар мегирад. Мафҳуми “супра”, зиёфати анъанавии гурҷӣ, мисоли комили аҳамияти дода шуда ба хӯроки умумӣ ва мубодилаи лаҳзаҳои шодмон бо дигарон аст.
Published March 10, 2024 • 13m to read
